NASA’nın kırmızıöte bölgede gözlem yapan SOFIA adlı araştırma uçağı ile Ay’ın güneş ışığı alan bir bölgesinde su olduğu belirlendi. Keşif, Ay’da var olan suyun sadece soğuk ve güneş ışığı almayan derin noktalarında değil, farklı yapıdaki bölgelerinde de olabileceğini ortaya koyuyor.
SOFIA, Ay’ın güney yarım küresindeki Dünya’dan da görülebilen büyük kraterlerinden biri olan Clavius kraterinde su molekülleri tespit etti. Daha önce bölgede hidrojen içerikli moleküller olduğu belirlenmiş ancak bunun su ya da hidroksil (OH) molekülü mü olduğu belirlenememişti. Elde edilen yeni veriler bölgede 1 metreküp alan içinde milyonda 100 ile 412 kadar ya da başka bir ifadeyle yaklaşık 500 gram su olduğunu gösteriyor.
NASA Genel Merkezinde bulunan Astrofizik Bölümünden Paul Hertz: “Bildiğimiz anlamdaki suyun Ay’ın güneş alan bölgelerinde de olabileceğini düşünüyorduk. Şimdi bunu doğruladık. Bu keşif başka cisimlerde de benzer durumların olabileceği anlamına gelir” diyor.
Bulunan su miktarını karşılaştırırsak, SOFIA’nın tespit ettiği su miktarı Sahra çölündeki su miktarının yüzde biridir. Az miktarda olmasına karşılık suyun böylesine havasız ve sert koşulların olduğu Ay yüzeyinde nasıl olabildiği sorusu yanıt beklemektedir.
Su, derin uzayda aranan en değerli kaynak olup yaşamın önemli bir bileşenidir. SOFIA’nın bulduğu suyun kolay erişilebilir ve kullanım için uygun olup olmadığı araştırılacak. NASA’nın Artemis programı kapsamında 2024’de Ay’a insan yollamadan önce su ile ilgili daha ayrıntılı bilgilere ulaşılması önemli olacaktır.
SOFIA 45,000 fit’e kadar irtifada uçabilen ve 106 inç çaplı teleskopu olan Boeing 747SP uçağıdır. Görevi kırmızıöte bölgede evrenin ayrıntılı fotoğrafını elde etmektir. Teleskop üzerindeki kırmızıöte kamera ile 6.1 mikron dalga boyundaki gözlem Clavius kraterindeki suyu keşfedildi.
Ay’ın bu bölgesindeki suyun nasıl oluştuğu ya da bir şekilde orada olduğu ise araştırılmaya değer bir sorudur. Bir görüşe göre Ay yüzeyine yağan mikro-meteoritler üzerindeki az miktardaki su zerreleri yüzeyde birikebilir. Başka bir olasılık ise güneş rüzgârları ile Ay yüzeyine ulaşan hidrojen, hidroksil oluşturmak için topraktaki oksijen taşıyan minerallerle kimyasal tepkimeye girmesi şeklinde. Bu sırada meteorit bombardımanı sırasında oluşan ışınım hidroksili suya dönüştürüyor olabilir.
Suyun havasız ve güneş ışığı olan bölgede nasıl depolandığı ise başka bir soru. Su, mikro-meteroit çarpmalarının oluşturduğu yüksek sıcaklık nedeniyle toprakta boncuk benzeri yapılar içinde hapsoluyor olabilir. Başka bir olasılık ise suyun Ay toprağındaki taneler arasına gizlenmiş ve bu şekilde güneş ışığından korunmuş olmalarıdır.
