8 Temmuz 2010’da Dünya üzerinde bazı bölgelerde izlenebilecek olan ve gökyüzünde ender rastlanan bir geçiş gerçekleşecek. Çıplak gözle de görülmesi mümkün olabilecek olan olayda bir asteroit görece sönük yıldızların birinin önünden geçiş yapacak. Bir bakıma farklı bir tutulma olacak. Bildiğimiz anlamdaki güneş tutulması Ay’ın Dünya ile Güneş arasında girmesiyle birkaç dakika süren görsel bir şölendir. Burada da benzer bir durum söz konusu olacak.
Güneş Sisteminde bulunan 400 000 asteroitin gezegen oluşumu sırasında gerçekleşen çarpışmalara bağlı olarak oluştukları düşünülüyor. Bunların boyutları gezegen ve onların büyük uydularına göre çok küçük olduklarından Dünya üzerinden görülebilmesi zor. Bir asteroitin görülmesi için Dünya’ya biraz yaklaşması gerekiyor. Bu asteroit ise hem bize yaklaşacak hem de bir yıldızın önünden geçiş yapıp farklı bir tutulmayı gerçekleştirecek.
Asteroitler arka plandaki yıldıza göre daha hızlı hareket ettiklerinden tutulma birkaç saniye (5,6 s) sürecek. Şanslı olanlar bir teleskopla daha güzel izleme olanağı bulabilecek.
Nereye bakmalıyız?
Tutulma 8-9 Temmuz gecesi Yılancı (Ophiuchi) takımyıldızındaki dördüncü parlak yıldız olan ve çıplak gözle görülebilen Delta Ophiuchi üzerinden gerçekleşecek. Bu takımyıldız güneydeki parlak turuncu renkte olan Antares yıldızının hemen üzerinde bulunuyor. Adı Roma olan asteroit ise aslında sadece 50 km çapa sahip.
Geçiş gökbilimcileri başka bir açıdan da heyecanlandırmışa benziyor. Hızını bildikleri asteroitin geçiş süresini gelişmiş teleskoplarla izleyecek gökbilimciler bu sayede asteriotin büyüklüğü hakkında net bilgiye de ulaşacak.
Dünya’ya yakınlaşan bu tür gökcisimleri yakın plana alınır. Güneş Sistemi’nde daha geçenlerde Jüpiter’e çarpan gökcismi gibi birgün Dünya’ya da bir bir asteroit ya da kuyrukluyıldız çarpabilir. Her ne kadar büyük gezegenler bu çarpışmaları büyük oranda azaltsa da Dünya hala açık bir hedef. İşte bu nedenle binlerce gökcismi sürekli olarak NASA ve ESA tarafından izleniyor. Bu izleme programları sayesinde de böylesi ender rastlanan gökyüzü olaylarından da haberdar olabiliyoruz.
Not: Geçişi ne yazık ki ülkemizden izleme olanağımız yok. Çok ender gerçekleşen bu tutulmayı gözlemek için Avrupa’nın batısında olmak gerekiyor. Alttaki linkte tutulmanın görüleceği hat verilmiş.
http://asteroidoccultation.com/2010_07/0708_472_21049.htm
Kaynak: ESA
