Uluslararası bir gökbilimci ekibi iki yıldızın birbiri çevresinde 5.4 dakikada bir döndüğünü keşfetti. HM Cancri adlı bir çift yıldıza ilişkin hesaplanan bu değer aynı zamanda en kısa yörünge dönemi olarak da kayıtlara geçti. 8 Dünya çapından daha büyük olmayan küçük yıldızlar arasındaki uzaklıkta Dünya-Ay uzaklığının çeyreği kadardır.
Sistem iki beyaz cüceden oluşuyor. Bunlar güneş gibi yıldızların yanmış artıkları olduğundan helyum, karbon, ve oksijenden oluşurlar. HM Cancri’deki iki beyaz cüce birbirine öyle yakın duruyorlar ki, birinden diğerine kütle akışı da gerçekleşiyor. İlk olarak 1999’da X-ışını görüntüsüyle keşfedilen çiftin birbiri çevresinde 5.4 dakika gibi inanılmaz kısa sürede dönüşüne çoğu gökbilimci inanmak istemedi. Bunun için ek kanıtlar istediler.
Ek kanıt için yeni bir çalışmaya girişen, Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden Dr. Gijs Roelofs, Warwick Üniversitesi’nden Prof. Tom Marsh ve Dr. Danny Steeghs liderliğindeki ekip, dünyanın en büyük teleskobu olan Hawai’deki Keck Teleskopu’nu kullandılar. Ekip HM Cancri’deki hız değişimlerini hesapladı. Bu hız değişimleri doppler etkisi adı verilen bir olaya neden olur. Burada birbiri çevresinde dolanan iki yıldızın tayfı düzenli olarak bir maviye bir kırmızıya kayar.
Hem gözleme ayrılan sürenin kısa olması hem de yıldızların parlaklıklarının sönük olması çalışmanın zor kısımlarıydı. İkili sistem 16 bin ışık yılı uzaklıktaydı. Bu kadar uzaklıktaki sönük sistem, çıplak gözle görülebilen en sönük yıldızdan milyon kere daha az ışıldamaktadır. “Daha önce bu iki yıldızın 5.4 dakikada bir birbiri çevresinde dolandığını göstermiştik. Bir süre önce hava koşullarının kötü olması nedeniyle gözlemi gerçekleştirememiştik. Ama şimdi yaptığımız çalışmayla önceki çalışmamızın doğru olduğunu gösterdik” diyor Dr. Danny Steeghs.
Radboud Üniversitesi’nden Dr Gijs Nelemansı: “İkili HM Cancri Sistemi yıldızların gelişimiyle ilgili kuramlarımızı tekrar gözden geçirmemize neden olacaktır. Sistemin iki farklı yıldızdan oluştuğunu biliyoruz. Sistem Genel Görelilik testi için de önemli bir örnektir. Çünkü sistem bol miktarda kütle çekim dalgaları yayıyor olmalıdır. Gelecekte uzaya yollayacağımız LISA uydusuyla izleyeceğimiz ilk nesne HM Cancri olacaktır”.
Kaynak: Science Daily
