35’lik Gezgin

Uzak gezegenler Uranüs ve Neptün’ü izleyip Güneş Sistemi’nin derinliklerine dalmak üzere planlanan Gezgin-2 (Gezgin-2) günümüzden 35 yıl önce 20 Ağustos 1977’de fırlatılmıştı. İkizi Gezgin-1 ise 5 Eylül 1977’de fırlatıldı. Gezgin-1 şu an Güneş Sistemi’ni terk edip yıldızlararası ortama girmek üzere.

Pasadena’daki Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nden Ed Stone: “35 yıldır görevde olan Gezgin aracının gerçekleştirdiği keşifler ve sabırsızlıkla beklediğimiz yeni keşifleri nedeniyle gurur duyuyoruz. Gezgin araçları bize Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün ile onların uyduları hakkında önemli bilgiler bize iletti. Artık sistemimizin ötesindeki yıldızlararası ortamla ilgili yeni verilerini sabırsızlıkla bekliyoruz.” diyor.

Gezgin-2, 13 Ağustos 2012’de uzayda en uzun süreyle görevde kalan araç oldu. Bundan önceki rekor 16 Aralık 1965 ile 8 Aralık 2000 tarihleri arasında görev yapan Pioneer 6 idi (Toplam 12 758 gün).

Bilimcilerin Gezgin araçlarının yıldızlararası ortama geçişini hevesle beklediği bir dönemde Gezgin-1, beklenen üç önemli gözlemin ikisini gerçekleştirdi. Güneş Sistemi’nden dışarı doğru akan enerji ile dışarıdan sisteme gelen enerjinin karşılaştığını tespit etti. Bilimciler araçların sistemi terk ederken bu yapının değişeceğini işaret edeceğini inanıyor.

Gezgin-2’nin dikkati çeken keşifleri arasında, Satürn’ün altıgen yapıdaki kuzey kutup bölgesi, Uranüs ve Neptün’ün manyetik kutupları ve Neptün’ün soğuk uydusu Triton’dan fışkıran gayzerler. Gezgin-1 ise Jüpiter’in Io uydusunun volkanik yüzeyi, Satürn’ün en dış halkasının karmaşık doğası ve Titan’ın derin ve puslu atmosferi keşiflerini ön sıralara koyabiliriz. Belki de Gezgin-1’in en ünlü fotoğrafı Güneş Sistemi’nin içinde Dünya’nın yerini gösterdiği Soluk Mavi Nokta idi.

Gezgin-2  şu anda Güneş’ten yaklaşık 15 milyar km ve Gezgin-1 ise 18 milyar km uzaklıktadır. Araçlar son beş yıldır Güneş Sistemi’nin son bölümündeki ve yine bu araçların ortaya çıkardığı, yüklü parçacıklar dolu dev bir balonu andıran bölüm içindeler.

NASA’nın Jet iticileri Laboratuarı’ndan Suzanne Dodd: “Biz her gün Gezgin-1 ve 2’yi dinlemeyi sürdürüyoruz. Bu araçlar Jüpiter’in tehlikeli ışıma (radyasyon) ortamından ve güneşten çok uzak yerlere uçabilecek kalitede üretildi” diyor.
Dodd ve ekibi çok dikkatli bir şekilde araçların gittikçe azalan enerji kaynaklarını yönetmeye çalışıyor. Araçların 2020’ye kadar Dünya’ya veri iletebileceği, 2025’e kadar da veri toplayacak kadar enerjisi olduğu sanılıyor. Bilimciler, araçların Güneş Sistemi’ni ne zaman terk edip tamamen yıldızlararası ortama gireceğini bilmemelerine karşılık, bunun kısa süre içinde gerçekleşebileceğini düşünüyorlar. Araçlar, 35 yıllık uzun yolculuklarıyla zaten önemli bir iş yapmışlardır.

JPL