Gökbilimde tahminde bulunmak zordur. Buna karşılık Ay ve Güneş tutulmalarını, bazı kuyrukluyıldızların Güneş’e yaklaşmaları ile ilgili zaman tahminlerini kolaylıkla yapabilirler.
Güneş Sisteminin çok ötesine bakan gökbilimciler Süpernova Requiem adlı patlayan bir yıldızın 2037’de ölümünün tekrarının oluşacağını tahmin ettiler. Yakın gelecekte gerçekleşmesi beklenen bu olayın teleskoplarla rahatça izlenebileceği belirtiliyor.
Süpernovaya ilişkin üç görüntü ilk kez 2016’da Hubble teleskopu ile yakın bir gökadanın mercek etkisi oluşturmasıyla elde edilmişti.
Ön plandaki gökada kümesi, süpernovadan gelen ışığı güçlü kütle çekimiyle bükerek ve büyüterek uzaktaki cismin birden fazla görüntüsünün oluşmasını sağlar. Bu olaya kütleçekimsel mercekleme adı verilir. İlk olarak Albert Einstein tarafından ileri sürülen bu etki uzak cisimlerin görüntüsünü büyütmek için kullanılan cam merceğin ışığı bükmesine benzer.
IMAGE PROCESSING: Joseph DePasquale (STScI))
Tek bir Hubble görüntüsüyle yakalanan küçük noktalar şeklinde görülen üç mercekli süpernova görüntüsü patlama sonrasında yayılan ışığı temsil etmektedir. Farklı renk ve parlaklıktaki noktalar zamanla soğuyup sönen patlamanın üç farklı aşamasını gösterir.
Hubble’ın MACS J0138.0-2155 kümesinde yakaladığı ışığın Yer’e ulaşması 4 milyar yıl sürer. Süpernova Requiem’den gelen ışık ise bulunduğu gökadanın uzaklığına bağlı olarak tahminen 10 milyar yılda ulaşmaktadır.
Araştırma ekibinin süpernovanın tekrarlamasına ilişkin tahmini, galaktik kümede bulunan karanlık madde labirentinden süzülen ışığın çeşitli yollarını belirleyen bilgisayar modellerine dayanmaktadır. Karanlık madde evrenin büyük kısmını oluşturan görünmez bir malzemedir ve gökadalar ile gökada kümeleri arasını kaplamaktadır.
Büyütülmüş her görüntü küme boyunca farklı yollar izler ve kısmen izlediği yolların farklılığı nedeniyle Yer’e farklı zamanlarda ulaşır.
Süpernovanın çeşitli ışık yolları, aynı anda aynı hızla istasyondan ayrılan ve aynı yere giden birkaç trene benzetilebilir. Tek fark trenlerin farklı rotalar izleyerek hedefe ulaşmalarıdır. Trenler farklı arazilerde farklı hat uzunluklarında yolculuk edeceklerinden varış noktasına aynı anda ulaşmazlar.
2037’de ortaya çıkması öngörülen mercekli süpernova görüntüsü aynı süpernovanın diğer görüntülerinin gerisinde kalması da buna benzer. Çünkü yayılan ışık daha yoğun karanlık madde kümesinin ortasından geçmektedir. Bu da ışığın muazzam derecede bükülerek daha geç bir zamanda Yer’e ulaşmasını sağlamaktadır.
Yenilenen patlamayı görmek gökbilimcilerin dört süpernova görüntüsü arasındaki zaman gecikmelerini ölçmelerini sağlayacak ki bu bilgi yıldızın ışığının ne kadar farklı uzay arazisinden geçtiğine yönelik ipuçları verecek. Bu ölçümlere dayanılarak kümenin kütlesi daha ince hesaplanabilir. Büyük gökada kümelerinin karanlık madde haritalarını geliştirmek, evrenin genişleme hızını ve kütle çekimine karşı çalışan kozmosun hızlı genişlemesine neden olan gizemli karanlık enerjinin doğasının anlaşılmasına yardımcı olacaktır.
