2012’de Gökbilim’de neler oldu? Bu yazıda önemli keşif ve haberleri hatırlatmak istedim. İşte öne çıkan 10 haber…
1. Dünya’ya En Yakın Yıldız Sisteminde Gezegen Bulundu
Avrupalı gökbilimciler yeryüzüne en yakın yıldız sistemi Alpha Centauri’deki bir yıldızın yörüngesinde kütlesi yaklaşık Dünya büyüklüğünde olan bir gezegen keşfettiler. Bu aynı zamanda Güneş benzeri bir yıldızın etrafında görülen en hafif gezegen.
Yeni gezegen keşifleri gökbilimcilerin çalışmalarını daha geniş bir ölçeğe yayıyor. Daha önce amatör ve profesyonel gökbilimciler çift yıldızların çevresinde dolanan gezegenler bulmuştu. Yale Üniversitesi’ndeki gökbilimciler dört yıldızlı bir sistemde dolanan bir gezegen keşfetti.
3. Venüs Geçişi
Venüs’ün Güneş’in önünden geçişine bu yüzyılda son kez tanık olduk. Geçiş bulunulan yere bağlı olarak 5 ya da 6 Haziran’da görüldü. İzleyiciler gözü Güneş’ten gelen yoğun ışımadan korumak için güvenlik önlemleri alarak izlediler. Güneş’in önünden küçük bir noktanın yavaş yavaş geçişine takın oldular.
Mars’ın yeni gezgini Merak yumruk büyüklüğündeki kayayı incelemek için lazerini ilk kez kullandı. Araçtaki kimyasal kamera olan ChemCam’in yardımıyla kayaya 10 saniyede 30 vuruşla lazer yolladı. Her vuruş bir saniyenin beş milyarda biri zamanında oluşan lazerle kayaya yaklaşık bir milyon watt’lık güç iletir.
Asteroit Vesta’dan ayrılmak üzere olan Şafak (Dawn) uzay aracının yeni hedefi cüce gezegen Ceres. Böylece ilk kez bir uzay aracı iki ayrı cismin yörüngesine girerek ayrıntılı çalışma yapmış olacak. Şafak 2007 yılında asteroit kuşağının iki önemli nesnesini gözlemek amacıyla fırlatılan aracın Ceres’e 2015 yılı başlarında ulaşması bekleniyor.
6. En Büyük Karadelik Püskürmesi Keşfedildi
Yeni ESO gözlemleri şu ana kadarki en güçlü kuasar madde çıkışını ortaya çıkardı. Yeni keşfedilen madde çıkışı, SDSS J1106+1939 kuasarının merkezindeki süper kütleli karadeliğin yaklaşık 1000 ışık yılı uzağında bulunuyor. Bu madde çıkışı, daha öncekilerin en güçlüsünden en az beş kat daha güçlü.
Satürn’ün en büyük uydusu Titan üzerinde, 400 km’den fazla uzunluğa sahip bir nehrin görüntüsü elde edildi. NASA’nın Cassini uzay aracının elde ettiği veriler, Dünya’daki Nil nehrinin bir minyatürü olan nehrin bir denizle buluştuğunu gösteriyor. Güneş Sistemi’nde sadece Dünya ile Titan yüzeyinde sıvı göl, deniz ve akarsu bulunuyor.
8. Sondalar Başarıyla Ay’a Çarptı
Ebb ve Flow 17 Aralık 2012 gecesi 00:28’de planlandığı şekilde saniyede 1680 m hızla Ay yüzeyine çarptı. Çarpışma noktası Goldschmidt Krateri’nin kenarında, 2.4 km yüksekliğe sahip kenarıydı. Flow bu sırada motorunu 4 dakika 3 saniye, Flow ise 5 dakika 7 saniye süreyle çalıştırabildi.
ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unu kullanan gökbilimciler uzayda büyük olasılıkla yıldızı olmadan dolaşan bir gezegen buldular. Bu şimdiye kadarki en heyecan verici serbest dolaşan gezegen adayı ve 100-ışık-yılı uzaklığı ile bu tür nesneler arasında Güneş Sistemi’ne en yakın örneklerden birisi.
NASA’nın MESSENGER uzay aracından gelen veriler, Merkür’de ABD’nin başkentini örtecek kadar buz olduğunu gösteriyor. Güneş’e yakınlığı göz önüne alındığında Merkür’de buz olması pek olası değildir. 20 yıl önce Merkür kutuplarında parlak noktalar olduğu belirlenmiş ancak nedeni anlaşılamamıştı.
