Küçük bir gölde dev balıklar yaşayabilir mi? Eğer böylesi bir gölde dev bir balık yakalasanız ne düşünürsünüz? Gökbilim kuramlarından biri büyük yıldızların büyük kümelerde var olabileceğini söylüyor. Ama yeni bir çalışma sonucunda bu kuramdan çatırtı sesleri gelmeye başladı. Çünkü küçük kümelerde de dev yıldızların olabileceği belirlendi.
Gökbilimciler ilk kez birbirlerinin önünden geçen biri zonklayan Sefeid değişeni bir çift yıldız sistemini keşfederek on yıllık bir bilmeceyi çözmüş oldular. Yeni sonuçlara göre yıldız zonklama teorisi sayesindeki tahminler doğru, yıldız evrimi teorisiyle öne sürülen tahminler ise yeni gözlemlerle uyuşmazlık gösteriyor.
Ulusal Radyo Gökbilim Gözlemevi (National Radio Astronomy Observatory-NRAO)’ndeki GBT Teleskopu ile bilinen en büyük nötron yıldızı keşfedildi. Büyük yıldızların süpernova olarak patlaması sonucunda oluşan nötron yıldızlarından alınabilecek bir çay kaşığı dolusu madde 500 milyon ton gelir.
Uzak bir gökadadaki bir yıldız tipik bir şekilde toz örtüsü içinde patlayarak yaşamını bitirdi. Ancak Ohio Üniversitesi’ndeki araştırmacılar bu olayın önemli belirtiyor. Patlama normal bir süpernova olsaydı gökada içinde kendini parlaklığı ile ele verecekti. Farklı tür bir süpernova patlaması ile karşı karşıyayız.
G327.1-1.1 Samanyolu içinde süpernova olarak patlayan bir yıldızın kalıntısıdır. Yıldızdan geriye hızla dönen bir nötron yıldızı kaldı. Atarca, Chandra ve XMM Newton’un algıladığı x-ışını ile radyo dalgaboyu yaymakta. Büyük kırmızı daire ise patlamanın radyo dalgası yayılmasını gösteren kızılötesi alanda alınmış 2MASS verisiyle elde edildi.
Gaz ve toz bulutlarının derinliğinde oluşan yıldızlar görülmez çünkü bulutlar size burayı göstermez. Gökbilimciler bu bulutların arkasını görebilecek yeni bir pencere keşfetti. Gökbilimcilerin “iç ışıma” (coreshine) olarak adlandırdığı ve yoğun bulutların dağıttığı kızılötesi ışınım aslında yeni doğmuş yıldızların yoğun çekirdekleridir.
Gökbilimciler 2001 yılında yaşlı bir yıldızın çevresini saran su buharı bulutunu keşfettiklerinde hemen bunun kaynağını aramaya başladılar. Yanıt Herschel Kızılötesi Gözlemevi’nden geldi. Herschel, ölen bir yıldızın neden sıcak su buharı bulutuyla çevrili olduğunu da açıklıyor. Yanıt ilginçti: suyu yıldızın ışığı oluşturmuştu.
Birbirine yakın duran yıldızların oluşturduğu çift yıldız sistemleri yaşam için uygun bölge bulundurmayabilirler. Bu sonuca NASA’nın Spitzer Uzay Teleskopu verileri ile ulaşıldı. Gözlem sırasında yıldız sisteminde bir toz diskine rastlandı. Yalnız bir farkla: Toz diski iki gezegenin çarpışması yoluyla oluşmuş.
Gökbilimciler NASA’nın Rossi X-Işını Gözleyicisini (RXTE) kullanarak ilk kez bir atarcayı (pulsarı) eşi olan yıldız tarafından tutulurken keşfettiler. Bu sıra dışı yoğun yıldızlarla ilgili daha fazla keşif Einstein’ın Genel Görelilik Kuramını da test edebilecek. Atarcalar süpernova olarak patlayan büyük bir yıldızın çekirdeği olan ve çok hızlı dönen nötron yıldızlarıdır.
ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unu kullanan Avrupalı gökbilimciler ilk kez bir magnetarın – alışılmadık bir nötron yıldızı türü – en az 40 Güneş kütleli bir yıldızdan oluştuğunu gösterdiler. Sonuçlar yıldızların nasıl evrimleştiği, bu kadar büyük kütleli bir yıldızın bir magnetar yerine karadelik olmasının beklendiği mevcut teoriler için büyük zorluklar arz ediyor.
