Pek çok film yıldızı iyi bir bakımla yaşlarını saklamayı başarır. Yıldızlar için de aynı şey geçerli mi? Güneş gibi yıldızlar ise hayatlarının çok büyük bir kısmında neredeyse aynı görünür. Bir yıldız 10 milyar yıl boyunca bunu nasıl başarabiliyor? Çözüm yıldızın spin denilen dönme momentumunda saklı.
Yıldız
Gökada Merkezindeki Başı Boş Mavi Yıldızlar
Hubble Uzay Teleskopu Samanyolu’nun merkezive yıldızlarla dolu eski bir köşesinde ender rastlanan bir yıldız türü olan başıboş mavi yıldızları görüntüledi. Başı boş mavi yıldızların yoğun bulunduğu bölgenin gözlemi gökbilimcilere bu yıldızların büyüklüğünü ya da genç ve yaşlı yıldızlar arasında yer alan bir tür olup olmadığının kıyaslanmalarını sağlayacak.
Tarihi Yıldız Yine İşbaşında
Evrende milyarlarca kez milyarlarca yıldız olmasına karşılık, 1923 yılında keşfedilen değişken yıldızla gökbilimin seyri değişti.
Hubble verdiği numarayla V1 olarak kodlanan Sefeid yıldız komşu gökada Andromeda (M31)’nın dış kısmında bulunuyor. Aradan geçen yaklaşık 90 yıl sonunda V1 tekrar kendini gösterdi.
Tek Başına Bir Süper Yıldız Bulundu
Yakın bir gökada içinde Güneş’ten 3 milyon kez daha parlak yalnız bir yıldız bulundu. Şimdiye kadar buna benzer “süper yıldızların” hepsi yıldız kümelerinde yer alırken, bu yıldız ihtişamlı bir şekilde tek başına parıldıyor. Yıldızın kökeni ise gizemini koruyor: tek başına mı oluştu yoksa bir kümeden mi atıldı?
Yengeç’teki Sıradışı Parlama
Ünlü süpernova kalıntısı Yengeç Bulutsusu’nda (Crab Nebula) öncekilere göre beş kat daha parlak bir parlama fark edildi. Altı gün süren Parlama, NASA’nın Fermi Uzay Teleskopu ile 12 Nisan’da görüldü.
Patlayan bir yıldızdan oluşan bulutsudan yayılan ışık Dünya’ya ilk kez 1054 yılında ulaştı. Bulutsu 6500 ışık yılı uzaklıktaki Boğa takımyıldızında yer alıyor.
Samanyolu’nun Ağır Yıldızları
Gerek kızılötesi gerekse de X-ışını görüntüleriyle gözlenen büyük yıldızların aynı zamanda çevrelerine önemli miktarda X-ışını yaydıkları belirlendi.
Bu görüntü Spitzer Uzay Teleskopu’nun kızılötesi verilerinden elde edildi. Görüntüde kare ile işaretlenen bölgelerdeki mavi ile gösterilen noktalar X-ışını kaynaklarıdır.
Türk Gökbilimci’nin Başkanlığındaki Ekipten Önemli Keşif
Beyaz cüceler Dünya büyüklüğünde olup Güneş kütlesine sahiptirler. Başını Türk Gökbilimci Mükremin Kılıç’ın çektiği bir ekip, her 39 dakikada birbirinin çevresinde dolanan bir beyaz cüce çifti keşfetti. Yıldızlar birkaç milyon yıl içerisinde çarpışarak birleşecek.
En Soğuk Yıldız
İçinde Avrupa Güney Gözlemevi’nin (ESO) Çok Büyük Teleskopu (VLT) da olan üç teleskopla şimdiye kadar keşfedilen en soğuk yıldız keşfi gerçekleştirildi. İnsan için bir bardak taze çay ne kadar sıcaksa keşfedilen kahverengi cücede o kadar sıcak. Bulunan nesne büyük sıcak gezegenler ile küçük soğuk yıldızlar arasındaki sınırı belirliyor.
Asimetrik Süpernova Patlamaları
Yıldızlar küre şeklinde olup, parlayan gaz toplarıdır. Bundan dolayı da bazı yıldızlar süpernova şeklinde patladığında savurdukları ateş toplarının çevreye küresel olarak yayılması gerektiği beklenebilir. Ancak son yapılan araştırma bu olayların bazılarının yuvarlak olmadığını açığa çıkardı. Veriler Calar Alto Gözlemevi’nde yapılan gözlemler sonucunda oluşturuldu.
Soğuyan Nötron Yıldızı Bilmecesi Çözüldü
NASA’nın Chandra X-Işınları Teleskopu ile ilk kez bir nötron yıldızının çekirdeğindeki tuhaf ve sürtünmesiz madde akışı süper akışkanlar tarafından gerçekleştiği belirlendi. Bu keşif aynı zamanda yüksek yoğunluğa sahip bir maddenin atomları arasındaki çekirdek kuvvetini anlamaya da yardımcı olacak.