ESO’nun Çok Büyük Teleskop’unu kullanan Avrupalı gökbilimciler ilk kez bir magnetarın – alışılmadık bir nötron yıldızı türü – en az 40 Güneş kütleli bir yıldızdan oluştuğunu gösterdiler. Sonuçlar yıldızların nasıl evrimleştiği, bu kadar büyük kütleli bir yıldızın bir magnetar yerine karadelik olmasının beklendiği mevcut teoriler için büyük zorluklar arz ediyor.
Gökbilimciler Fermi Gama Işını Uzay Teleskopu’nu kullanarak bir novadan gelen gama ışınlarını fark ettiler. Keşif, nova patlamalarının böylesi yüksek enerji ışınım yayamayacağı varsayımına karşı koyacak nitelikte.
Nova, bir yıldızın ani ve kısa süreli bir patlamasıdır. Patlamaya uğrayan ise ikili sistemin bir üyesi olan beyaz cüce.
Çevresinde bilinmedik bir nedenle oluşan iplikçileriyle NGC 4696 farklı görüntü veren bir gökadadır. Gökadanın çevresini saran bu iplikçiklerin ne olduğu ise koca bir soru işareti. Acaba bunların oluşumunda büyük bir karadeliğin etkisi var mı? Gökadanın 30 000 ışık yılı uzağına kadar uzanan bir toz diskiyle çevrilidir.
Üç arkadaş yıldız oynarken biri aniden kayboldu. Yüz milyon yıl önce bir üçlü yıldız sistemi hayatlarını değiştiren böylesi olay yaşadılar. Üçlüden biri Samanyolu’nun merkezindeki karadeliğin çekimine yakalanırken diğer ikisi ise merkezden dışarı doğru fırladı. Merkezden dışarı fırlayan bu iki yıldız daha sonra ise birleşerek mavi bir yıldız oldular.
Bilim insanları uzaklarda yer alan bir gökadanın merkezindeki karadeliğin sarsılarak dönme yönünü değiştirdiğini buldular. Bir yandan çevresindeki gazı kendine çeken dev karadelik diğer yandan jet fışkırmaları yayınlıyor. Karadeliğin dönme yönü değiştiren etkinin ise başka bir gökadayla olan çarpışma olduğu düşünülüyor.
ESO’nın Çok Büyük Teleskopu ile gökbilimciler bugüne kadar ki en büyük yıldızları keşfettiler. Bu büyük yıldızlar, çok güçlü rüzgarları nedeniyle güneşten milyonlarca kez daha parlaktır. Akla “yıldızlar acaba ne kadar büyük olabilir” sorusu geliyor. Çalışmada NGC 3603 ve RMC 136a ayrıntılı olarak incelendi.
Gökbilimciler büyük kütleli yıldızların onlardan daha küçük arkadaşlarıyla benzer şekilde oluştuklarının doğrudan kanıtını, büyük kütleli bebek bir yıldızın etrafını sıkıca çevreleyen bir toz diskini ilk kez görüntüleyerek elde ettiler. ESO teleskoplarının birleştirilmesiyle gerçekleştirilen keşif, Nature dergisinin bu haftaki sayısında bir makale ile açıklanıyor.
NASA’nın Gökada Gelişim Tarayıcısı (Galaxy Evolution Explorer-GALEX) yeni yıldızların oluşturduğu çivi başı görüntüsüyle bir gökadanın kuyruğunu yakaladı. Komşu Başak Kümesi’nde yer alan IC 3418 kuyruklu gökadası yıldızların oluşumuyla ilgili yeni fikirler vermektedir. Gökada 54 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunuyor.
Bu birleştirilmiş görüntüde 12.7 milyon ışık yılı uzaklıktaki NGC 7793 gökadasının merkezinden uzak bir noktada güçlü bir karadeliği olan mikrokuasarı ortaya çıkardı. Görüntünün merkezine yakın kısmındaki zayıf yeşil-mavi ışık karadeliğin olduğu bölgeyi gösterirken, üstteki sarı-kırmızı ve alttaki sarı bölge fışkırmaların etksiyle ısınan gazı gösteriyor.
ESO’nun Çok Büyük Teleskopu ile NASA’nın Chandra X-ışını Teleskopu ile yapılan ortak gözlemler sonucunda bir yıldız-karadelik çiftine ilişkin bugüne kadar keşfedilen en güçlü jet fışkırmalar ortaya çıkarıldı. Bilinen mikrokuasarlardan iki kat daha büyük bir mikrokuasarı saran 1000 ışık yılı çapındaki gaz balonda çok güçlü rüzgarlar olduğu görüldü.
