Mars yüzeyinde 6 yıldır başarıyla görev yapan Mars gezgini Opportunity, uzun zamandır aradığı toz fırtınasını görüntülemeyi başardı.
Opportunity’nin çektiği toz fırtınası gezginin panoramik kamerasıyla 15 Temmuz’da alındı. Böylece görüntü gezginin çektiği ilk toz fırtınası görüntüsü olarak kayıtlara geçti.
NASA’nın Spirit Mars gezginiyle elde edilen, Mars’ın eskiden yaşam için elverişli olup olmadığına ilişkin 4 yıldır süren araştırma, yüzeydeki kayalardan elde edilen kanıtlarla devam ediyor.
Spirit ile 2005 yılının sonlarına doğru incelenen kayalarda yüksek yoğunlukta karbonat bulunmuş ve bunun ancak asitle çözünebileceği belirlenmişti.
NASA’nın Mars keşif projesine ait robotlar, Mars’ta bulunan en uzun ömürlü araçlar olarak tarihe geçti. Robotlardan Fırsat (Opportunity) daha önce Mars’ta 6 yıl 116 gün görev yapmış olan Viking 1 sondasından daha fazla yüzeyde görev yapmış oldu. Kızıl gezegendeki hava şartlarının olumlu seyretmesi de robotun ömrünü uzatan en önemli etken oldu.
NASA’nın Mars robotlarından Ruh (Spirit) aracı, 30 Mart’taki görüşmeye yanıt vermedi. Bu da aracın artık uyku moduna girdiğini gösteriyor. Araç enerjisinin belli değere düşmesiyle uyku moduna girip kendine gerekli olan enerjiyi toplayana kadar suskun kalıyor.
Genç krateri inceleyen robot. Mars’taki genç bir kraterin yanındaki kayaların üzerini kaplayan madde Fırsat’ın (Opportunity) dikkatinden kaçmadı. Fırsat, uzun yolculuğuna çıkmadan önce 6 hafta süresince “Concepción” adı verilen krateri inceledi. Fırsat’ın üzerindeki yardımcı araçlarla krater çevresindeki kayalar da incelendi.
Mars hakkında son 6 yılda çok şey öğrendik. Bu bilgilerin büyük bir kısmını iki gezgin robota borçluyuz: Spirit ve Opportunity. Ancak bu robotlardan biri, artık yürüyemiyor.
NASA’nın Mars yüzeyine yolladığı iki gezgininden Spirit, saplandığı bölgeden çıkarılmaya çalışılırken bir başka tehlike kapıda belirdi: Kış. Kış mevsiminin gelmesi demek aracın yeterli güneş ışığını alamaması demek olduğundan NASA aracın en azından kışı güvenli bir şekilde geçirmesi için önlem almaya çalışıyor. Aracın güneş panellerinin maksimum kış güneşini toplaması gerekiyor. Bunun yolu da aracı birazcık döndürmek. Ama bu iş o kada da kolay değil.
NASA’nın kuma saplı halde hareketsiz kalan robotu Spirit için zor günler yaklaşıyor. Çünkü aracın bulunduğu yere yavaş yavaş kış geliyor. Kışın gelmesi robotun sonunu getirebilir.
Spirit Mars yüzeyine 3 Ocak 2004 tarihinde indi. İkizi olan Opportunity ise 24 Ocak 2004’te Mars ile tanıştı. Mars yüzeyini gezerek görev yapacak olan robotlara aslında biçilen ömür üç ay ile belirlenmişti. Ancak robotlar 6 Dünya yılı ya da 3.2 Mars yılı boyunca görevde kaldılar ve hala görevdeler. Bu süre içerisinde robotlar Mars’ın eskiden sulu ve hareketli bir yapısının olduğunu ortaya çıkardılar.
Mars’ta bir robot tarihteki Truva Savaşı’nda Yunanlıların bir şehri kuşattığı gibi kumlar tarafından kuşatıldı. Mars’ta görev yapan ikiz robotlardan Spirit 6 ay önce yumuşak ve pudra gibi ince kuma saplanmıştı. Robotun zaten bir tekerleği arızalıydı ve kurtarma çabaları sırasında da diğer tekeri arıza yapmıştı. Çabalar şimdiye kadar sonuç vermedi. Aksine ilk kurtarma operasyonlarında araç kuma daha fazla saplanınca iş içinden çıkılmaz hale gelmişti. Spirit’i kurtarma çabaları sürerken bir yandan da Mars yüzeyine ilişkin deneyler ve testler devam ettiriliyor.
Önümüzdeki pazartesi günü Mars Keşif Aracı Spirit için bir kurtulma şansı doğabilecek. 23 Nisan’dan bu yana kuma saplı halde duran aracın tekerlekleri altında sert bir yüzey olmadığından aracın kurtulması için çareler düşünülüyordu. Araç ilk kez kuma saplandığında kurtarmak için hamleler yaptırılmış ancak her hamle sonunda Spirit kuma daha fazla saplanmıştı. En son araç biraz geri hareket ettirilmişti. Aracın ön tekerlerinden biri uzun zamandır arızalı olduğundan kurtulması kolay olmayacak.
