NASA’nın kuma saplı halde hareketsiz kalan robotu Spirit için zor günler yaklaşıyor. Çünkü aracın bulunduğu yere yavaş yavaş kış geliyor. Kışın gelmesi robotun sonunu getirebilir.
Spirit Mars yüzeyine 3 Ocak 2004 tarihinde indi. İkizi olan Opportunity ise 24 Ocak 2004’te Mars ile tanıştı. Mars yüzeyini gezerek görev yapacak olan robotlara aslında biçilen ömür üç ay ile belirlenmişti. Ancak robotlar 6 Dünya yılı ya da 3.2 Mars yılı boyunca görevde kaldılar ve hala görevdeler. Bu süre içerisinde robotlar Mars’ın eskiden sulu ve hareketli bir yapısının olduğunu ortaya çıkardılar.
Spirit yolu üzerindeki bir kraterin kenarından geçmek üzereyken bölgede bulunan yoğun çok ince (pudra gibi) kumul bölgede toprağa saplandı. 23 Nisan 2009’da kuma saplanan aracı kurtarmak için birçok kurtarma operasyonları yapıldı; ancak hepsi başarısız oldu. Şimdi robotun bulunduğu bölgeye kış yaklaşıyor ve bu araç için çok tehlikeli. Çünkü aracın güneş panelleri yeterli güneş ışığını alamayabilir ve büyük bir enerji sorunuyla karşılaşılabilir.
Aracın kuma saplandıktan sonraki kurtarma girişimlerinin başarısız olmasının en önemli nedeni 2006 yılında sağ ön tekerleğinin arıza yapması ve bu tekerin dönmemesidir. Araç hareketi sırasında bu tekeri sürükleyerek yol alıyordu. Bunun ardından aracın sağ arka tekeri de arıza yaptı. Yapılan son kurtarma çalışmasında araç kuma daha çok saplandı. NASA şu anda tüm enerjisini aracın kurtarılması yönünde yapılabilecek çalışmalara ayırıyor.
Spirit şimdiye kadar yeterli enerjiyi güneşten toplayarak tekerleklerini döndürebiliyordu. Ancak Mars’ın güney yarımküresinin kış mevsimine girmesiyle tekerlerini döndürebilecek kadar enerjiyi toplayamayabilir. Güneş ışığı aracın panellerine eğimle düşeceğinden enerji sıkıntısıyla karşı karşıya kalacak.
Mayıs ayına kadar kış güneşinin vereceği enerjinin yetersiz kalması bir yana, mevsim nedeniyle bölgede oluşacak rüzgarların etkisiyle aracın panellerinin üzeri tozla kaplanabilir. Eğer bu olasılık gerçekleşirse araç bir daha güneş enerjisini biriktiremeyecek demektir.
Spirit’i bulunduğu yerden kurtaramayan NASA, aracın kaldığı yerde de çalışmaya devam etmesini kararlaştırmıştı. Araç çevredeki hava değişimlerini izleyebilir, gezegenin çekirdeğinin yoğunluğu ve bu çekirdeğin katı ya da sıvı olduğu hakkında bilgi edinebilir.
Gelelim Opportunity hakkında kısa bilgiye….
Spirit’in ikiz aracı olan Opportunity 2004 yılında gezegende sıvı su olduğunu bildirmişti. Araç iki buçuk yıl süren 11 km çapındaki Viktorya Krateri araştırmasını bitirip şimdi 14 km çaplı Endavur’u incelemeye başlıyor. Araç bu sırada yaklaşık 18 km yol alarak 132 000’den fazla fotoğraf yolladı.
Kaynak: NASA-Spirit and Opportunity
