Beş dakikalık bir gecikmeyle bir gösteriyi kaçırabilir ya da akşam yemeği için yaptırdığınız rezervasyonu kaybedebilirsiniz. Ancak gökbilimciler için bir gezegenin beş dakika gecikmesi heyecan nedenidir. Çünkü bu durum başka bir gezegenin varlığına işarettir.
NASA’nın Kepler uzay aracı yeni yöntem olan yörünge dönemine göre geciken ve erken dolanan ikinci bir “görünmez” dünya üzerinde ilk çalışmasını gerçekleştirdi. Bu yöntemle daha önce bilinmeyen bir gezegenin varlığı belirlendi. Gezegen bu yöntem dışında başka hiçbir yöntemle belirlenemedi.
Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden Gökbilimci Sarah Ballard: “Görünmez gezegen başka bir gezegene uyguladığı etkiyle fark edersiniz. Bu çocukların kapı zilini çalıp kaçma oyununa benzer. Orada birilerinin olduğunu bilirsiniz ama göremezsiniz” diyor.
Görülen ve görülemeyen gezegenleri olan yıldız, Çalgı (Lyra) takımyıldızında bulunuyor. 650 ışık yılı uzaklıktaki ve 12. kadirden olan güneş benzeri Kepler-19 yıldızı teleskopla gözlenebilir.
Kepler bakış açımıza göre yıldızın önünden geçen gezegenleri bulabilir. Bu geçişler gezegenin fiziksel boyutu gibi önemli bir bilgiyi sunar. Yıldızın ışığı ne kadar azalırsa gezegende o denli büyüktür. Ancak bu yöntemle gezegeni keşfedebilmek için gezegen geçişinin bizim bakış açımız içerisinde olması gerekir.
Yıldızın ilk gezegeni olan Kepler-19b yıldızından 13.4 milyon km uzaklıkta ve yörünge dönemi 9,2 gün olarak belirlendi. Yıldızına bu kadar yakın olunca da sıcaklığının yüksek olması beklenir: 480 C derece. 28 000 km’lik çapıyla Dünya’nın iki katından daha büyük olan gezegene mini bir Neptün denilebilir.
Kepler-19b yalnız olsaydı her geçişini zamanında tamamlayacaktı. Ancak gezegen geçişlerini ya beş dakika erken ya da beş dakika geç tamamlıyor. Böylesi bir farklılık ise Kepler-19b’yi etkileyerek onu hızlandıran ya da yavaşlatan başka bir dünyanın varlığıyla açıklanabilir.
Tarihsel açıdan gezegenin keşfi Neptün’ün keşfiyle benzerlik gösterir. Uranüs’ü izleyen gökbilimciler, gezegenin yörüngesinde bir tuhaflık olduğunu belirlediler. Buna göre Uranüs’ü rahatsız eden başka bir görünmeyen gezegen olmalıydı. Gezegenin nerede olabileceğini hesapladılar ve gerçekten hesapladıkları yere çok yakın bir noktada bir başka gezegen (Neptün) olduğunu teleskoplarla tespit ettiler.
Harvard gökbilimcisi David Charbonneau: “Bu yöntem başka gezegenlerin keşfi için de büyük umut vaat ediyor” diyor.
Gökbilimciler şimdiye bu görünmeyen gezegenin var olduğundan başka bir bilgiye sahip değiller. Şimdiye kadar Keğler 19b gibi yıldızın önünden geçişini göremediler.
Santa Cruz Kaliforniya Üniversitesi’nden Daniel Fabrycky: “Kepler 19c’yle ilgili çoklu veriler var. Örneğin gezegen ya 5 günlük yörünge dönemine sahip bir kayabilık gezegen ya da 100 günlük yörünge dönemine sahip bir gaz devi olabilir” diyor.
Kepler uzay aracı görevi süresince Kepler-19’u izlemeyi sürdürecek. Gelecekte HAPS-North gibi yer araçlarıyla da Kepler-19c’nin kütlesi ölçülmeye çalışılacak. Böylece görünmez dünyayla ilgili daha fazla ayrıntılara ulaşabileceğiz.
