Massachusetts Enstitüsü ve Teknolojisi (MIT)’nden bir grup bilim insanı ilk kez bir ötegezegende karbon olduğunu keşfetti. 1200 ışık yılı uzaklıktaki 1.4 Jüpiter kütleli WASP-12b gezegeninin atmosferinde karbon ve oksijenin izlerine rastlandı. Karbon zengini olan gezegenin kayalık ve elmas gibi saf karbon kayalarından veya grafit kayalarından oluşan bir yüzeye sahip olabileceği düşünülüyor.
Princeton Üniversitesi’nden Nikku Madhusudhan: “Bu keşif araştırmacıların daha fazla karbon içerikli gezegen keşiflerini yapmasını sağlayacaktır” diyor. WASP-12b büyük oranda gaz içeren ve yaşama ev sahipliği yapamayacak kadar da sıcak olan bir gezegendir. Ancak bir ötegezegende ilk kez karbonun keşfedilmesi açısından önemlidir. Gezegenin milyarlarca yıl önce oluştuğu olasıdır. “Böylesi küçük gezegenlerin çoğunda karbon bulunabilir ve atmosferinde olabilecek bir miktar su ve oksijen ile bol miktarda metan yaşamı destekleyebilir” diyor Madhusudhan. NASA’nın bulduğu zehirli madde olan arsenik içinde yaşam gibi farklı yaşam biçimlerini de artık göz ardı etmemek gerekiyor.
Gökbilimciler gezegenden gelen ışığın farklı dalga boylarındaki değişimlerini gözleyerek atmosfer yapılarını anlayabiliyor. NASA’nın Spitzer Uzay Teleskopu yardımıyla Florida Üniversitesi’nden Joe Harrington’un başını çektiği ekip WASP-12b’yi yıldızın arkasına geçerken dört farklı dalga boylarında tayfını aldı. O gözlemler ve daha sonra Hawai’deki Kanada-Fransa-Hawai Teleskopu’nun üç dalga boyunda aldığı veriler birleştirildi. Gezegen 2009 yılında Birleşik Krallığa ait Geniş Açılı Gezegen Araması (Wide Angle Search for Planets-WASP) ile keşfedilmişti.
Madhusudhan atmosfer analizinde bilgisayarda geliştirilen bir programı kullanıyor. Program gezegendeki sıcaklık dağılımını, karbonmonoksit, metan, karbondioksit, subuharı ve amonyak gibi gazların tayf çizgilerini hedefleyerek ölçülen tayf değerlerini karşılaştırıyor. Verilerdeki milyonlarca değer arasından bu değerlere en yakın olanları tespit ederek ilgili maddeyi tespit edebiliyor.
Gezegenin karbon zengini atmosfere sahip olması yüzeyinin katran gibi yapışkan bir madde ile kaplanmış olabileceği anlamına gelebilir. Bu da bildiğimizden farklı bir yüzeyin olduğu anlamına gelir. Böylesi sıcak bir yerde ve böylesi bir yüzeyde karbon temelli farklı bir yaşamın olup olamayacağı ise gelecek araştırmalar sonucunda belirlenecektir.
Arizona Üniversitesi’nden Adam Showman: “Karbon zengini bir gezegenin yüzeyinin neye benzediğini düşünmek bile insanı heyecanlandırıyor. Bu çalışma tartışmayı kurgudan (spekülasyon) doğru noktalara sürükleyecektir” diyor. Showman karbon temelli ötegezegenlerde yeralacak okyanusların ve yüzeyinin yaşam için uygun ortamı oluşturabileceğini belirtiyor.
Kaynak: Science Daily
hocam şimdi yeni keşfedilen bu gezegenlerle ilgili bi soru aklıma takıldı…burda katıldığım bi konferansta bi gökbilim öğrencii eğer dünyamız jüpiter kadar büyük olsaydı.kendi kütle çekimi altında parçalanırdı dedi.bana pek mümkünmüş gibi gelmedi.gerçektende gezegenimiz jüpiter kadar büyük ama yinede kayalık olsaydı bu durum meydana gelirmiydi
Bu sorunun yanıtı gezegen oluşumuyla ilgili. Bildiğim kadarıyla yanıt vermeye çalışayım. Gezegenlerin oluşumu bilinen modele göre toz ve gaz diskinin yoğunlaşması sürecinden geçiyor. Burada yıldız oluşurken üflediği güçlü rüzgarların etkisiyle hafif maddeler ileri doğru fırlarken daha yoğunları içlerde kalıyor. Bu yoğun maddelerde zamanla daha önce oluşan sıcak diske kütle çekim kuvveti nedeniyle yapışıyor. Önemli nokta kütle çekiminin ne kadar güçlü olacağı ve bu kuvvetin ne kadar büyüklükteki bir kayalık gezegen oluşumuna izin vereceği. Şu anda bu sorunun yanıtı belli değil. Belki yanıt yeni keşfedilecek kayalık ötegezegenlerle gelecek.