Gökbilimciler dev bir kara deliğe oldukça yaklaşan ve bu nedenle parçalanıp “ip” gibi uzayan bir yıldızın bugüne kadarki en iyi örneğini gözlediler.
Güneş benzeri bir yıldızın kendisinden 1 milyon kat daha kütleli kara delik tarafından uğradığı kütle çekim bozulması bizden 215 milyon ışık yılı uzakta gerçekleşti. Berkeley’deki Kaliforniya Üniversitesi gökbilimcileri yıldızın parçalanmasından sonra başına neler geldiğini anlamak için, yıldızın ölümünden, özellikle ışığın kutuplanmasından ortaya çıkan optik ışığı inceleyebilecekleri en iyi olaydı.
8 Ekim 2019’daki gözlemler, yıldızın malzemesinin yüksek hızda –saniyede 10 bin kilometreye kadar savrulduğunu ve küresel bir gaz bulutu oluşturduğunu ve bunun sonucunda oluşan yüksek enerjili emisyonların çoğunun bloke ettiğini gösterdi. Özetle kara delik yıldızın geri kalanını yuttu.
Daha önce, AT2019qiz adı verilen patlamadan kaynaklanan diğer optik gözlemler, yıldızın maddesinin çoğunun güçlü bir rüzgârla dışa doğru fırlatıldığını ortaya çıkardı. Ancak olayın en parlak olduğu sırada görünür (optik) dalga boylarında aslında sıfır olan ışığın polarizasyonuna ilişkin yeni veriler bulutun muhtemelen küresel olduğunu gösteriyor.
Kaliforniya Üniversitesinden araştırma ekibinin üyesi, astronomi profesörü Alex Filippenko: “Bu, gelgit etkisiyle ip gibi uzamış bir yıldızın çevresindeki gaz bulutunun şeklidir” diyor.
Sonuçlar, gökbilimcilerin bugüne kadar gözlenen düzinelerce gelgit bozulma olayının çoğunda görülmeyen X-ışını gibi yüksek enerjili ışınımın görülmemesi durumunu da destekliyor. Yıldızdan kopan maddenin ürettiği X-ışınları ve kara deliğin çevresinde biriken madde içeriye düşmeden önce, kara delikten kaynaklanan güçlü rüzgârların etkisiyle dışarı doğru üflenen gaz tarafından kapatılarak görüş alanını engeller.
Çalışmanın başyazarı Kishore Patra: “Bu gözlem, teorik olarak önerilen bir dizi çözümü çürütüyor ve kara deliğin çevresindeki gaza ne olduğu hakkında fikir veriyor. İnsanlar bu olayda başka rüzgâr kanıtları görüyordu. Bence buradaki kutuplanma, yeterince rüzgâr olmadan küresel bir geometri elde edemeyeceğinizi gösteriyor. İlginç olan şu ki, yıldızda içe doğru dönen malzemenin önemli bir kısmı sonunda kara deliğe düşmez, kara delikten dışarı uçup gider” diyor.
Gözlenen ışıma, yıldızdan Yer ile Güneş arası uzaklığın 100 katı kadar uzakta, yaklaşık 100 astronomik birim yarıçaplı küresel bir bulutun yüzeyinden yayıldığı hesaplandı.
