NASA’nın ve aynı zamanda insanlığın başka bir gezegende uçuracağı ilk helikopteri Marifet’in (Ingenuity) uçuşuna iki gün kaldı. Geçtiğimiz Pazar günü havalanması planlanan helikopterin uçuşu, helikopterden gelen olumsuz sinyaller nedeniyle ertelenmişti. Helikopterin birkaç gün içinde uçması bekleniyor. Her şey planlı şekilde giderse yaklaşık 1.8 kg’lık araç Mars’ın Jezero kraterinden kalkışa geçecek. Araç yüzeyden 3 metre yükselip havada 30 saniye asılı kalacak. Uçuşu canlı yayında izleyebilirsiniz.
İlk kez başka bir gezegende yerdeki bir araç havalanıp, aşağıya şöyle bir bakıp sonra inecek. Bu planda her şey yolunda giderse insanlık ilk kez başka bir gezegende helikopter uçurmuş olacak.
Mars’ta kontrollü bir uçuş gerçekleştirmek aslında kolay değil. Kütle çekimi Dünya’nın üçte biri olmasına karşılık Mars atmosfer yoğunluğu oldukça az: Dünya atmosferinin %1’i kadar. Bu denli az yoğun havadan kanatlara kaldırma kuvveti uygulanmasını beklemek için çeşitli teknik zorlukları aşmak gerekiyor.
Mars ile Dünya arasındaki sinyallerin şu sıralarda 15 dakika 27 saniyede ulaşması nedeniyle helikopter Dünya’dan yönetilmeyecek ve otonom bir uçuş gerçekleşecek. Elbette işin bir de Mars’ın anlık değişimler göstermesi boyutu da var.
İlk kalkış testleri Dünya kontrolünde gerçekleşecek. Dünya’dan Azim (Perseverance) gezginine iletilecek uçuş talimatları işlenip helikoptere bildirilecek. Ardından helikopter uçuş için gerekli ön testleri yapıp merkeze bildirecek. Her şey yolunda giderse uçuş komutu verilecek. Helikopter, Azim’den aldığı direktifler doğrultusunda ve ortam uçmaya uygun olduğunda havalanacak. Bu son süreçle ilgili bilgiler Dünya’ya daha sonra ulaşacak.
Helikopterin 3 metre yüksekliğe 30 saniyede ulaşması bekleniyor. Helikopter, üzerindeki navigasyon kamerası ve lazer altimetresi yardımıyla havada asılı kalırken, Azim gezgini ise helikopterin 10×10 metrekarelik çevresinde kalmasını kontrol edecek. Yani helikopterin başını alıp gitmemesi gerekiyor. Helikopter daha sonra Jezero kraterine geri dönecek ve test sürüşle ilgili rapor Dünya’ya iletilecek.
Azim ise üzerindeki Navcam ve Mastcam-Z görüntüleyicileri ile helikopterin uçuşunu adım adım izleyecek. Önce renksiz ardından renkli görüntüler Dünya’ya ulaşacak. Biz ise heyecanla bu tarihi ana tanıklık etmeyi sabırsızlıkla bekliyor olacağız.
Uçuş ve helikopter hakkında daha fazla bilgi için tıklayınız.
sevgili astronomi diyarı,
Ingeuity için ben ve bazı arkadaşlar Beceri Türkçe çevirisini kullAndık ve kullanıyoruz (hem yazılarda hem de sunumlarda; bak: Istanbul Uzay ve Havacılık Zirvesi; Yıldız Tek Üniv Astronomi Topluluğu Astronomi Günleri; vs…). Marifet hem türkçe değil hem de Ingenuity (Ingy)’yi iyi karşılamıyor. Sizin de Beceri’yi kullanmanızı öneriyorum.
Mehmet Emin hocam öneriniz için teşekkür ederim.