TESS uydusunun yaptığı ölçümler bilinen en sıcak gezegen olan KELT-9b’nin tuhaf ortamı hakkında önemli bilgileri ortaya çıkardı.
NASA’nın Goddard Uzay Araştırmaları Merkezinden John Ahlers: “Tuhaflık faktörü KELT-9b’de epey yüksektir. Hızla dönen bir yıldıza oldukça yakın, neredeyse kutup hizasındaki yörüngede dolanan dev gezegene ait bu özellikler gezegen ve yıldızına ait etkilerin anlaşılmasını zorlaştırıyor” diyor.
Kuğu takımyıldızında 670 ışık yılı uzakta yer alan KELT-9b geçiş yöntemiyle 2017 yılında keşfedildi. Bu yöntemde yıldızın ışığındaki parlaklığının azalması dikkate alınır. Gezegen bakış doğrultumuza göre yıldızının önünden geçerken ışığında azalmaya neden olur. Azalma miktarı ve süresi gezegen hakkında önemli bilgiler verir. Gezegenin geçişleri ilk kez Arizona ve Güney Afrika’daki iki robot teleskopa bağlı proje olan KELT ile keşfedildi.
18 Temmuz ve 11 Eylül 2019 tarihleri arasındaki kuzey gökyüzünün gözlemlenmesi çalışması sırasında TESS teleskopu KELT-9b’ye yönelik her iki dakikada ölçüm alarak 27 geçişi gözledi. Böylece yıldızın gezegen üzerindeki etkisinin daha net anlaşılmasına yardımcı oldu.
KELT-9b Jüpiter’den 2.9 kat kütleli ve 1.8 kat daha büyük bir gaz devidir. Gezegen yıldızına kilitli durumda olduğundan bir yüzü sürekli yıldıza bakmaktadır. Gezegen yıldızın dönme yönüne dik bir yörüngede 36 saatte bir dolanmaktadır.
KELT-9b yıldızından Dünya’nın Güneş’ten aldığının 44,000 katından fazla enerji almaktadır. Gezegenin gündüz kısmının sıcaklığı 4300C derece olup bu sıcaklık çoğu yıldızın yüzey sıcaklığından fazladır. Bu yüksek sıcaklık nedeniyle gezegenin atmosferi uzaya doğru akmaktadır.
Yıldızda da tuhaflıklar bulunuyor. KELT-9 yıldızı Güneş’in yaklaşık iki katı büyüklüğünde ve yüzde 56 daha sıcaktır. Buna karşılık Güneş’e göre 38 kat hızlı dönerek bir turunu 16 saatte tamamlar. Bu yüksek hız yıldızın kutuplarını düzleştirip orta kısmını şişirerek şeklini bozmaktadır. Bu ise ekvator bölgesinde soğumaya neden olurken kutupların ısınıp aşırı parlamasına neden olur. Yıldızın bu alanlarına ait sıcaklık farkı 800C derecedir.
KELT-9b tuhaf olan yörüngesi nedeniyle sürekli mevsim değişimi yaşamaktadır. Gezegen yıldızın bir kutbunun üzerinden geçerken “yaz” ve daha soğuk olan ekvator bölgesinden geçerken “kış” mevsimi yaşar. Üstelik bu değişimi 36 saatte iki “yaz” ve iki “kış” şeklinde yaşar: Her 9 saatte bir mevsim.
Goddard’dan Knicole Colón: “Yıldızın farklı bölgelerindeki sıcaklık değişiminin gezegeni nasıl etkilediğini görmek gerçekten ilginç. Bu sıcaklık değişimleri gezegenin atmosferinin oldukça dinamik olduğunu gösteriyor” diyor.
KELT-9b yıldızın kutup ve ekvatorundan geçerken gözlenen parlaklık değişimleri de farklıdır. Gezegen kutup bölgesinden geçerken ekvatordan geçene göre ışığı daha az keser. Bu asimetri yıldızın yüzeyindeki sıcaklık ve parlaklık değişimlerine ait ipuçları vermektedir. Yıldızın aykırı yuvarlak şekli, yüzey sıcaklıklarındaki farklılık ve gezegeni etkileyen diğer faktörlerin araştırılmasına olanak sağlar.
