Karadelikler uzayda sabit değildir ve işin aslı oldukça dinamik de olabilirler. Doğrudan gözlenemediklerinden onların bu hareketlerini kestirmek zordur. Bu zorluğu aşan bilim insanları iki büyük karadeliğin arasındaki ritmi yakaladılar. Böylece gizemli kozmik cisimlerin bilinmeyen özelliklerini açığa çıkarmayı başardılar.
OJ 287 gökadası, Güneş’in kütlesinin 18 milyar katından fazla kütleye sahip ve bilinen en büyük karadeliklerden birini barındırıyor. Bu dev karadeliğin yörüngesinde kütlesi 150 milyon Güneş kütleli başka bir karadelik dolanıyor. Her 12 yılda iki kez büyük arkadaşını çevreleyen gaz ve toz bulutu arasından geçerek bir milyon yıldız ışığından daha parlak ışık üretir ki bu parlaklık Samanyolu’nun parlaklığından da fazladır. Ürettiği ışık bize ancak 3.5 milyar yılda ulaşmaktadır.
Küçük karadeliğin yörüngesi dairesel değil dikdörtgenimsidir: Her döngüde büyük olan karadeliğin çevresine göre konumunu değiştirir ve gaz diskine göre yörüngesi eğilir. Daha küçük karadelik diskle karşılaştığında diskten zıt yönlerde uzaklaşarak genişleyen iki sıcak gaz kabarcığı oluşur ve 48 saatten kısa sürede sistemin parlaklığı dört katına çıkar.
Düzensiz yörüngesi olması karadeliklerin 12 yıllık yörünge döneminde farklı zamanlarda diskle çarpışma yaşamasına neden olur. Bazen bu ışık parlamaları bir yıl gibi kısa sürede ortaya çıkar; diğer zamanlarda 10 yıllık aralarla. Yörüngenin modellemesi ve ışık gösterilerinin ne zaman oluşacağını öngörme çalışmaları on yıllar sürdü.
Ardından 31 Temmuz 2019’da oluşan parlama ile bu modelin doğru olduğu kanıtlandı.
Parlama son olarak 31 Temmuz 2019’da görüldü ve bu zamana kadar da yeryüzünden gözlenemedi. Çünkü OJ 287 görüş alanı dışındaydı: Gökada Dünya’dan bakıldığında Güneş’in arkasında kalıyordu ve Eylül ayına kadar gözlenmesi mümkün değildi. Ancak sistem Ocak 2020’de emekli olan Spitzer teleskopunun görüş alanındaydı.
16 yıl süren manevralar sonucunda teleskop Yer’den 254 milyon km uzağa, Dünya-Ay uzaklığının 600 katından fazla mesafeye yerleşmişti. Spitzer sistemi parlamanın tekrar ortaya çıkmasının beklendiği gün olan 31 Temmuz’dan Eylül başına kadar gözledi. Spitzer bu sayede parlamayı gözleyebildi.
Görsel telif hakkı: NASA/JPL-Caltech
