ESO’nun VLT Tarama Teleskopu (VST) ile alınan bu üç giga-piksellik dev görüntüde gökyüzünün iki ünlü sakini, sahneyi daha az bilinen komşularıyla paylaşıyor.
Aşağıdaki birleşik görüntüde, sağ tarafta, sönük biçimde ışıldayan gaz bulutu Sharpless 2-54, merkezde ünlü Kartal bulutsusu ve sol kısımda ise Omega bulutsusu yer alıyor. Bu kozmik üçlü yeni yıldızların ortaya çıkarak çevrelerini aydınlattığı çok daha geniş bir gaz ve toz kompleksinin sadece bir kısmını oluştuyorlar.
Sharples 2-54 ile Kartal ve Omega Bulutsuları yaklaşık 7000 ışık-yılı uzaklıkta — ilk ikisi Yılancı, diğeri ise Yay takım-yıldızı doğrultusunda yer almaktadır. Samanyolu’nun bu bölgesi yıldız-oluşum maddeleri içeren dev bulutlara ev sahipliği yapmaktadır. Üç bulutsu, bu bulutların kümelendiği ve yeni yıldızları oluşturmak üzere bir araya geldikleri bölgeye işaret etmektedir; yeni doğan yıldızlardan gelen yüksek enerjili ışınım çevredeki gazın kendine özel bir ışık yaymasına neden olmaktadır ki, hidrojence zengin olan bölgenin rengi pembemsi tonlarla öne çıkmaktadır.
Bu görüntüdeki nesnelerden ikisi benzer bir yolla keşfedilmiştir. Gökbilimciler ilk olarak hem Sharpless 2-54 hem de Kartal Bulutsusu’ndaki parlak yıldızları saptadı, daha sonra ise kümede bulunan geniş ve görece daha sönük olan gaz bulutlarını tespit ettiler. İngiliz gökbilimci Willim Herschel 1784 yılında önce Sharpless 2-54’teki parlak bir yıldız kümesinin farkına vardı. O küme NGC 6604 olarak kataloglandı (eso1218) ve görüntüde bulutsunun sol tarafında yer almaktadır. Buna bağlı olan ancak daha sönük gaz bulutu ise 1950’lere kadar gözlenemedi, ta ki Amerikan gökbilimci Stewart Sharpless onu Ulusal Coğrafik-Palomar Gökyüzü Atlası fotoğraflarında tanımlayıncaya kadar.
Kartal Bulutsusu ise tam ihtişamıyla takdir edilmek için fazla beklemeye gerek duymadı. İsviçreli gökbilimci Philippe Loys de Chéseaux buradaki parlak yıldız kümesi NGC 6611’i 1745 ya da 1746 yılında keşfetmiştir (eso0142). Bundan birkaç on yıl sonra, Fransız gökbilimci Charles Messier gökyüzünün bu kısmını gözleyerek buradaki bulut yapısını belgelemiş ve nesneyi kendi kataloğunda Messier 16 olarak numaralandırmıştır (eso0926).
Omega Bulutsusu’nun daha belirgin olan ışıltısını 1745 yılında gözlemeyi başaran de Chéseaux nesneyi türüne uygun olarak bulutsu olarak not etmiştir. Ancak İsviçreli gökbilimcinin kataloğu geniş bir üne hiç kavuşamadığı için, Messier’in Omega Bulutsusu’nu 1764’te yeniden keşfetmesine ve ona Messier 17 numarasını vermesine neden olmuştur, Frenchman’ın ünlü kısaltmasındaki onyedinci nesne.
Bu görüntünün oluşturulduğu gözlemler ESO’nun Şili’deki Paranal Gözlemevi’nde yer alan VLT Tarama Teleskopu (VST) ile yapılmıştır. Sonuçta ortaya çıkan dev renkli görüntü teleskopun geniş-formatlı OmegaCAM kamerası ile alınmış — herbiri 256 megapiksel — olan onlarca resmin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur.
ESO-Türkiye (Arif Solmaz, Çağ Üniversitesi – Uzay Gözlem ve Araştırma Merkezi, Mersin)
