Cassini’den geleceğin dünya dışı dağcılarına mesaj var: Titan’ın en yüksek dağını belirledim.
Titan’ın 3337 metre yüksekliğindeki dağ, Mithrim Montes adı verilen dağ üçlüsünde bulunuyor. Cassini radar ve optik verilerini inceleyen araştırmacılar 3000 metre yükseklikteki dağların zirvelerini belirlemek için alandaki sisin hareketinden yararlandı.
NASA’nın Jet İticileri Laboratuvarı’ndan Cassini radar ekibinden Stephen Wall: “Titan’ın en yüksek noktasını belirledik. Bundan daha yüksek tepe olabileceğini de sanmıyorum” diyor.
Titan’daki yüksek dağlar ekvatora yakın konumdadır. Mithrim Montes’deki yüksek dağların benzerleri Xanadu adı verilen engebeli bölgede ve ESA’nın Huygens sondasının indiği “sırt kuşakları” adı verilen yükseltilerde yer almaktadır.
Titan kabuğundaki dinamiklerin yakın zamanda aktif olduğu ve yüzeyi şekillendirdiği düşünüldüğünden bu dağlar özel bir araştırma konusudur.
Brigham Young Üniversitesi’nden Cassini radar ekibi üyesi Jani Radebaugh: “Bu heyecan verici. Titan’ın değişimini gösteren bu kuvvetler bize bir şeyler anlatıyor ve bu nedenle yüzeydeki en derin ve en yüksek noktaları bulmak için ayrı bir motive olmuş durumdayız” diyor.
Yeryüzündeki dağlar genellikle alttan yukarı doğru etki eden kuvvetlerden kaynaklanan dinamikler nedeniyle oluşur. Rüzgâr, yağmur ve erozyon da dâhil çeşitli etkilerle yüzeyde akış oluşturur ve yavaşça tepelerini yontar. Himalaya ve And Dağları içten gelen güçten oluşuma örneklerdir. Apalaş Dağları (Appalachian) ise uzun zamandır aşınan zirvelerin beslediği yamaçlardan oluşmuş kitleleri temsil eder.
Cassini Titan’da aynı zamanda yağmur yağdığını ve yüzeyi aşındıran nehirler olduğunu keşfetmiştir. Titan’ın Güneş’ten Dünya’ya göre 10 kat daha uzakta olması ve atmosferinin Dünya’ya göre ince olması gibi nedenler aşındırmanın daha uzun zaman aldığını göstermektedir.
Yavaş yavaş akan ve zamanla kabuğu değiştiren yüzeyin altındaki sıcak sıvı ya da yüksek basınçlı kaya katmanı, Titan’ın buzlu kabuğunun ve derin okyanuslarının altındadır. Dağların zirve uçlarına ulaşan bu katman bir süre sonra yere çarşaf serip dinlenen insan gibi sakinleşir. Ayrıca derinlerdeki kaya yeryüzündeki kayalara göre daha yumuşaktır. Araştırmacılar Titan’daki dağların Dünya’daki gibi 9000m kadar yükseğe çıkmasını bu nedenlerden dolayı beklememektedir.
Titan’ın bazı aktif tektonik güçleri harekete geçirerek dağlara sahip olmasının bir başka nedeni de Titan’ın dönmesi ve Satürn ile arasındaki gel-git kuvvetleri olabilir. Araştırmacıların bundan sonraki amacı buzlu uydudaki zirvelerin nasıl geliştiğini anlamak olacak.
“Gel-git gibi çeşitli güçler yukarıdan aşağıya ve yan yüzeylere nasıl bir kuvvet etkidiğini gösterebilir. Bunu anlamanın yolu Titan’ın geniş topografik yapısını incelemekten geçmektedir” diyor Radebaugh.
