Gökbilimciler oldukça sıra dışı yörüngeye sahip bir gezegen keşfetti. 117 ışık yılı uzaklıktaki gezegen, yıldızına o kadar yaklaştı ki, atmosferinden yayıldığı düşünülen oldukça büyük bir parlama oluştu. Parlamayı kaydeden gökbilimciler ilginç yörüngeli gezegeni keşfetmiş oldu.
HD 20782 adlı yıldızın çevresinde dolanan gezegen San Francisco State Üniversitesi’ndeki gökbilimci Stephen Kane’in başını çektiği araştırma ekibi tarafından keşfedildi.
Gezegenin yörüngesinin neden bu kadar eliptik olduğu henüz bilinmiyor. Güneş Sistemi’ndeki gezegenler daireye yakın eliptik yörüngeye sahiptirler. Buna karşılık şimdiye kadar yörüngesi son derece eliptik veya sıra dışı olan birkaç ötegezegen keşfedilmişti.
HD 20782b gezegeni 0,96 gibi muazzam bir dış merkezliğe sahiptir. Dış merkezlik 0 ile dairesel yörüngeyi, 1 ise parabol yörüngeyi temsil eder. Bu gezegen anlaşılan yıldızına oldukça yaklaşıp daha sonra çok uzaklara yönelmektedir. Neredeyse düzleşmiş bir yörüngeye sahiptir.
Gökbilimciler HD 20782’den gelen ışığı inceleyerek gezegenin atmosferini ve bileşimini ortaya çıkarmayı planlıyor.
Gezegen yıldızından Dünya-Güneş uzaklığına göre en fazla 2,5 katı kadar uzakta ve 0,06 katı kadar yakın konumdan geçiyor. Bu uzaklık Merkür’ün Güneş’e olan uzaklığından çok daha yakındır. “Jüpiter’in arkasında bir kuyruk olduğunu düşünün; olan tam da bu” diyor Kane.
Ekip yıldızdan yayılan ışıktaki değişimi görmek için uydu teleskop kullandı. Böylece gezegenin atmosferinden saçılarak yansıyan ve ışık eğrisinde parlaklık değişimi gibi görünen pik noktasını tespit ettiler.
Gelen ışık gezegenin yıldıza oldukça yakın konumda olduğunu gösterdi. Ancak gezegen daha fazla zamanı yıldızdan oldukça uzakta geçirmektedir. Gezegenin atmosfer yapısı takip gözlemlerle belirlenecek.
Gezegenin atmosferinden yansıyan ışık miktarı atmosferin bileşimi hakkında bilgi verir. Venüs gibi yoğun bulutlu ya da Jüpiter gibi buz parçacıklarla örülü bir atmosferi mi olduğu anlaşılabilir. Jüpiter gibi bir gezegen Güneş’e çok yakın olursa aldığı ısı buzlu maddeyi buharlaştıracaktır.
Kısaca dairesel yörüngeye sahip gezegenlerdeki parçacıkların ışığı yansıtma miktarı önemli ipuçları taşır. “Ancak aynı şeyi HD 20782b’de denemenin bir şansı yok. Yıldızın çevresinde oldukça hızlı dolanan gezegen bir anda yıldızdan uzaklaşacağından atmosferindeki buzlu yapı tamamen buharlaşamaz” diyor Kane.
Gökbilimciler HD 20782b’nin atmosferindeki bileşimi belirleyemese de, Jüpiter-benzeri gezegenin yüksek yansıtıcı bulutla kaplı olduğunu düşünmektedir.
HD 20782b gibi bir gezegenin keşfi beraberinde birçok soru getirmiştir. “Böyle bir gezegenin neden böyle tuhaf bir yörüngeye sahip olduğunu açıklamak gerçekten zor. Başına ne geldi ki bu kadar ilginç yörüngeye sahip oldu? Duvarlara sıçramış kana bakarak cinayeti çözmeye çalışan bir dedektif gibi çalışarak aslında ne olduğunu anlamaya çalışıyoruz” diyor Kane.
Yine de birkaç çözüm önerisi akla gelmektedir. Sistemde başlangıçta birkaç gezegen olması ve aralarındaki etkileşme nedeniyle gezegenin yörüngesinin bozulması bir neden olabilir. Belki de bir çarpışma buna yol açmıştır. Sıra dışı gezegen için sıra dışı da düşünülebilir: İkili yıldız sisteminden atılmış ve sonra HD 20782’nin çekimine kapılmış da olabilir.
İlerleyen yıllarda bu ilginç gezegenle ilgili daha çok bilgi sahibi olunacaktır.
