ESO’nun Şili’de bulunan VLT Tarama Teleskopu (VST) Messier 33 gökadasının güzelce ayrıntılandırılmış bir görüntüsünü yakaladı. Parlak yıldız kümeleri ve gaz ve toz bulutları ile dolu olan bu yakın sarmal, gökadamız Samanyolu’na en yakın ikinci büyük gökada. Bu yeni görüntü bu nesneye ait şimdiye kadar alınmış en detaylı geniş-alan görüntüsüdür ve sarmal kollarda parıldayan kırmızı gaz bulutlarını açık bir şekilde göstermektedir.
Messier 33, bilinen diğer adıyla NGC 598, küçük kuzey gökküresi takımyıldızlarından Üçgen doğrultusunda yaklaşık üç milyon ışık-yılı uzaklıkta yer almaktadır. Çoğunlukla Üçgen Gökadası olarak bilinmektedir ve ilk kez Fransız kuyruklu-yıldız avcısı Charles Messier tarafından Ağustos 1764’te gözlenmiştir. Bu nesneyi göze çarpan bulutsu ve yıldız kümelerini listelediği deftere 33 numara olarak kaydetmiştir. Bununla birlikte, sarmal gökadayı ilk kez kendisi değil, büyük olasılıkla 100 yıl kadar önce Sicilyalı gökbilimci Giovanni Battista Hodierna tespit etmiştir.
Üçgen Gökadası kuzey gökküresinde bulunmasına rağmen, ESO’nun Şili’deki Paranal Gözlemevi’nin güney noktasından görülebilmektedir. Bununla birlikte, gökyüzünde fazla yükseğe çıkamamaktadır. Bu görüntü, görüş alanı dolunayın iki katı kadar geniş olan son teknoloji ürünü 2.6-metre ayna çaplı VLT Tarama Teleskopu (VST) tarafından alınmıştır. Görüntünün son hali için, birçok poz üst üste eklenmiştir, bunlardan bazıları özellikle sarmal kollarda kırmızı gaz bulutlarını belirgin hale getiren, parıldayan hidrojen ışığını geçiren özel filtrelerle alınmış görüntülerdir.
Messier 33’ün sarmal kollarındaki çoğu yıldız oluşum bölgeleri arasında dev bulutsu NGC 604 öne çıkmaktadır. Yaklaşık 1500 ışık-yılı genişliğindeki çapı ile bu, bilinen en büyük ve yakın salma bulutsulardan biridir. Kendisinden daha ünlü — ve çok daha yakın — Avcı Bulutsusu’nun görünür kısmından 40 kat daha geniş bir alana yayılmaktadır.
Üçgen Gökadası, aralarında Samanyolu, Andromeda ve daha küçük 50 kadar gökadanın bulunduğu Yerel Küme gökadalarının en büyük üçüncü üyesidir. Oldukça açık ve karanlık bir gecede bu gökada çıplak gözle görülebilmektedir ve herhangi bir optik yardım almadan görülebilecek en uzak gökcismi olarak nitelendirilmektedir. Sabırlı olanlar için görüş koşulları uzun dönemde daha iyi olacak: gökada bize doğru saatte 100 000 kilometre hızla ilerlemeye devam ediyor.
Bu güzel yeni görüntüye yakından bakmak sadece gökadanın sarmal kollarındaki yıldız oluşum bölgelerinin ayrıntılı incelenmesini değil, ayrıca sayısız yıldızın arkasında saçılmış olan daha uzak gökadaların zengin manzarasını ve NGC 598’in ışıldayan yıldızlarını da gözler önüne seriyor.
ESO-Türkiye (Arif Solmaz, Çağ Üniversitesi – Uzay Gözlem ve Araştırma Merkezi, Mersin)
