Galaktik Kazandan Dökülen Sıcak Gaz

Çoğunlukla gruplar ya da kümeler halinde bulunan gökadalar, birleşmeleri durumunda büyük miktarlarda gaz yığınlarıyla dolarlar. 10 milyon derece ya da daha yüksek sıcaklıklardaki gökada grupları ya da kümeleri X-ışını yayarlar ve böylece ESA’nın XMM-Newton X-Işını Gözlemevi’nin hedefi haline gelirler.

NGC 5044
NGC 5044 kümesi, merkezde oldukça parlak eliptik bir gökada ile onu saran onlarca küçük sarmal ve cüce gökadadan oluşuyor. (E. O’Sullivan & ESA)

Bu dev kazanlardaki gaz farklı biçimleriyle göze çarpabilir. Örneğin NGC 5044 gökada grubundan yayılan X-ışını gökyüzündeki en parlak X-ışını cismini ve sonuçta da böylesi bileşik görüntüyü ortaya çıkarır.

Küme, merkezinde oldukça parlak eliptik bir gökada ile onu saran onlarca küçük sarmal ve cüce gökadadan oluşuyor. Görüntüdeki gökadalar NASA’nın WISE uydusuyla kızılötesi ve Galex uydusundan morötesi ile Sayısallaştırılmış Gökyüzü Tarayıcısı’ndan görünür ışıkla elde edilmiştir. Ön plandaki yıldızlar ise görüntünün her tarafına serpilmiş durumdadır.

XMM-Newton, NGC 5044 büyük mavi damlasının her yanını dolduran sıcak gazı gösterdi. X-ışını gözlemleri ile gökbilimciler gökadalar arasındaki kırmızı bölgelerin yıldız patlamaları ile kızaran demir atomlarına ait olduğunu belirledi. Demir atomlarının sıklıkla olduğu yerler mor renkle işaretlenmiştir.

Kümenin merkezinde gizlenen süper kütleli karadelik varlığını sıcak gaz içine gömülü enerjik plazma bulutlarından yayılan radyo dalgalarıyla hatırlatıyor. Bu alan, gökadanın sol altından sağ altına doğru ipliksi şeklinde uzanan büyük yeşil bölge Hindistan’daki Dev Metrewave Radyo Teleskopu ile görüntülendi. Bu lekenin asimetrik olduğu farkediliyor.

Gökbilimciler bu lekenin birkaç milyon yıl önce teğet geçen bir gökadadan dökülen gaz olduğunu düşünüyor. Buna neden olan sarmal gökada NGC 5054 görüntüde görülmemektedir.

NGC 5054’ün geçişi kümenin merkezinin şeklinin bozulmasına neden olmuş olabilir.

ESA/space in images

Önerilir...

Düşünceniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.