Günümüzde, yalnız diğer yıldızların çevresinde dolanan gezegen keşfi değil, aynı zamanda bu gezegenlerin kimyasal bileşenleri de öğrenilebiliyor. Bir gezegenin atmosferindeki gazları zor ve dolaylı da olsa öğrenebiliyoruz. İşte şimdiki haberimiz bu gazların dünya üzerindeki teleskoplarla bulunabileceğine ilişkin.
Bir süre önce Hubble Uzay Teleskobu ile HD189733 b gezegeninde karbondioksit ve karbonmonoksit gazı molekülleri olduğu bulunmuştu. 2005 yılında keşfedilen gezegen 63 ışık yılı uzağımızdaki Tilkicik Takımyıldızında bulunuyor. Gezegen üzerindeki organik moleküller dünya üzerinde kurulu olan teleskoplar ile de gözlendi ki aslında bu çok önemli bir haber. İlk kez dünya üzerinde kurulu teleskoplarla bir ötegezegen üzerinde organik molekül olduğu bulundu. Keşif Mauna Kea’daki 3 metrelik kızılötesi teleskop ile gerçekleştirildi. Böylece dünya üzerinde kurulu teleskoplar kullanılarak bu tip çalışmalar daha hızlı ve daha fazla yapılabilecek. Bilindiği üzere uzay teleskoplarından sadece Kepler kendini ötegezegen avına adamış bulunuyor. Diğer teleskopların asıl görevi ötegezegen avı olmadığından, ötegezegen çalışmaları üzerinde fazla kullanılamıyorlar.
NASA’nın Jet İtici Laboratuvarı’ndan (JPL) Mark Swain şöyle diyor: “Bu keşfi dünya üzerindeki teleskoplarla ile elde ettiğimiz bir gerçek. Bunun sonucunda aynı tekniği dünya üzerinde kurulu olan daha büyük teleskoplar üzerinde kullanarak daha önemli sonuçlar ortaya çıkarabiliriz.”
Bilindiği üzere şimdiye kadar 400’den fazla gezegen keşfi yapıldı. Bu gezegenlerin çoğu Jüpiter gibi gaz devleridir. İçlerinde karasal gezegen sayısı çok azdır. Dünya benzeri bir gezegen keşfini ise henüz gerçekleştiremedik. Gökbilimciler, Kepler aracıyla dünya büyüklüğünde gezegen bulmayı umuyor.
Hedef alınan HD 189733 b gezegeni yıldızına 0.03 GB kadar yakın olduğundan bir turunu 2.2 günde tamamlıyor. Gezegenin yıldızı K tipi bir yıldız. Uzay teleskopları kullanılarak gezegende karbondioksit, karbonmonoksit ve su olduğu bulunmuştu. Dünya üzerindeki teleskoplara takılan tayf ölçerlerle gökbilimciler gezegende karbondioksit ve aynı zamanda metan olduğunu buldular.
Gezegen atmosferinden alınan kızılötesi parlaklık metan gazına karşılık geliyor. Bunun yıldızdan gelen morötesi ışığın gezegenin atmosferine çarpmasıyla oluşabileceği belirtiliyor.
Sıradaki hedef ise gezegenlerde toprak elementlerini bulmak. Kayalık gezegenlerde olabilecek metallerin de bu yolla bulunabileceği belirtiliyor.
Anlaşılan Gökbilim’in yeni ve hareketli dalı “ötegezegen” üzerinde yeni keşiflerin gelmesi artık an meselesi. Bekleyip göreceğiz.
Kaynak: NASA/JPL
