Case Western Reserve Üniversitesi ve iki ortak enstitü bilimcileri kuasarların yolladığı ışığın evrende yayılmasını göz önünde tutarak evrenin yapısını belirlemek için yeni bir yol buldular.
Teknik gelecek on yıl içinde bulunabilecek milyonlarca kuasarın, Büyük Patlama’dan (Big Bang) sonra evrenin nasıl şekillendiğine ışık tutabilecek.
Araştırmacılar bir gurup kuasardan gelen ışığı incelerken çözümün anahtarına ulaştılar.
Evcrenin genişlemesinden dolayı kuasarlardan yayılan ışık deseni, tayfta kırmızıya kayar. Bu da gökcisminin hızını belirlemede kullanılır. Kuasarların kırmızıya kaymasını bilmek evrenin göreli büyüklüğünün hesaplanmasını sağlayabilir.
Case Western Reserve Üniversitesi’nden fizik profesörü Glenn Starkman: “Evrenin genişleme geçmişini görebilmek için elimizde kullanabileceğimiz bir araç var. Milyonlarca kuasarın kırmızıya kaymasını ölçerek bunların evren haritasındaki yerini gösterebiliriz” diyor.
Uzaktaki büyük ışık kaynağı daha büyük kırmızıya kayma demektir.
Çalışma ekibi, evrenin genelindeki kırmızıya kayma verileri için, evrenin her yerine dağılmış bulunan kusarların kırmızıya kayma değerlerini hesaplamayı planlıyor.
Bilimciler Samanyolu çevresindeki karanlık maddenin kanıtını arayan Büyük Işık Kaynaklı Nesneler (Massive Compact Halo Objects) projesiyle saptanan 14 kuasardan gelen ışık miktarını ölçtüler. Her gök cisminden gelen ışık miktarı yüzlerce kez ölçüldü.
Sonuçta zamana bağlı olarak ışık miktarında azalma ya da artma gözlenmesi gerekirdi.
Ancak bilimciler 14 kuasardan gelen ışık miktarının neredeyse aynı olduğunu fark ettiler.
“Işık eğrileri sanki biri selektör yapıyor gibi görünüyordu. Üstelik genel dağılım şaşırtıcı derecede tutarlıdır” diyor Starkman.
13 kuasardan alınan ışık eğrilerinin küçük parçalarının birleştirilmesiyle ölçülen ilk modeldeki tutarlılık bilimcilerin bir gökcisminin diğerine göre kırmızıya kayma farkını hesaplamasını sağladı. Böylece yöntem iki yolla test edilebildi.
İkinci yaklaşımda araştırmacılar ışık eğrilerinin daha geniş ve uzun kısımları ile kırmızıya kayma değerleri hesaplandı. Bu da ilk yönteme göre % 1,5 farkla aynı değerleri gösterdi.
Gökbilimciler evren şimdikinden 2,7 kat daha küçükken kırmızıya kayma değerinin 1,7 olduğu bir süpernova ışığından yararlandı.
Kuasarların evrenin şimdikinin sekizde biri kadar olduğu büyüklükte kırmızıya kayma değerlerinin 7,1’den fazla olduğu ölçüldü.
Bu yüksek kırmızıya kayma değerleri eşliğinde milyonlarca kuasarın değerleri de hesaplanırsa evrenin evrimi ve genişlemesi hakkında önemli kanıtlar elde edilecek.
“Bu bize kütle çekiminin evrenin şekillenmesine nasıl etki ettiğini gösterebilir. Böylece evrenin genişleme hızına karanlık enerji ve kütle çekiminin etkisi orataya çıkabilir” diyor Starkman.
