 |
 |
NASA’nın Cassini uzay aracı yaklaşık bir yıldır Satürn’ün kuzey yüzünü kasıp kavuran devasa fırtınanın yeni görüntülerini iletti. Bu görüntüler eşliğinde yeni filmler üretildi.
Görüntüler küçük bir nokta olarak 5 Aralık 2010’da görülen fırtınanın Ocak 2011’e kadar büyümesini gösteriyor.
Fırtına son iki yıl içinde şimdiye kadar görülen en büyük genişliğe, 15 000 km’ye ulaştı. (Dünya’nın çapının 12 400 km olduğunu hatırlatalım) Cassini’nin yüksek çözünürlükteki kameraları ile yakalanan fırtına görüntüleri yanı sıra araçtaki radyo ve plazma dalga algılayıcısı fırtınadaki elektriksel hareketliliği tespit etti. Haziran sonunda fırtına gücünü büyük ölçüde kaybetti, ancak bulutların hareketliliği atmosferde kendini gösteriyor.
200 günlük aktif dönem fırtınayı Satürn’de şimdiye kadar görülen en uzun ömürlü fırtına yapar. Daha önceki rekor 1903’te gözlenen ve 150 gün süren bir fırtınaydı. NASA’nın Hubble Uzay Teleskopu 21 yıl önce 55 gün boyunca bu fırtınanın sonuçlarını izlemiş.
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nden Cassini görüntüleri inceleme ekibinden Andrew Ingersoll: “Satürn’deki fırtına daha çok yerdeki bir volkanın havayı etkilemesine benziyor. Fırtına patlak vermeden önce bir kayanın yıllarca basınca dayanması gibi karşı koymuş ve bu nedenle de fırtınayı geciktirmiş” diyor.
Cassini görüntüleme ekibi “Satürn fırtınasını izleme” programı çerçevesinde bu fırtınaya ilişkin yüzlerce görüntüyü elde etti. Buna Cassini’nin Satürn’ün uyduları ve uydularını görüntülerken ortaya çıkan fırtına görüntüleri de dahildir. 2004 yılından bu yana görevde olan Cassini’nin görüntülerinden, fırtına öncesi ve sonrası olanları karşılaştırarak, fırtınanın hızı ve yüksekliği, gezegen üzerinde oluşturduğu değişimleri ortaya çıkarmaya çalışıyorlar.
Fırtına ilk olarak Satürn’ün yaklaşık 35 derece kuzey enleminde göründü ve sonunda 5 milyar kilometrekarelik bir alanı kapladı. Cassini tüm gezegeni etkileyen fırtınanın güney yarımküreye de dar bir kanal açarak indiğini gözledi. Bu 2009 ile 2010 arasında birkaç ay sürdü. Yerel bölgelerde fırtınaın etkisi beş gün kadar sürdü ve bölge bölge etkilenen kümeler oluşturdu. Ortaya yeni çıkan kuzeydeki fırtına ise kuzey yarıkürenin beşte birini etkiliyor.
Los Angeles’taki Kaliforniya Üniversitesi’nden Cassini görüntüleme ekibi üyesi Kunio Sayanagi: “Bu yeni fırtına daha öncekinden farklı bir canavar. Bu tür patlamalar her 20 ile 30 yıl arasında sürekli tekrar ediyor ve gezegenin daha iç kısımlarıyla ilgili bilgiler veriyor. Bunun ne olduğunu anlamaya çalışıyoruz” diyor.
2017 yılında görevde kalacak olan Cassini uzay aracıyla bu son güne kadar gezegenin kuzey ve güneyinde yaşanan mevsimler ve buna ek olarak atmosfer değişimleri daha ayrıntılı incelenebilecek. Boulder’daki Uzay Bilimi Enstitüsü’nden Cassini görüntüleme ekibi başkanı Carolyn Porco: ”Cassini’nin yeteneği bu olayları izlemek için bize ihtiyacımızı olan gözü sağlıyor. Yedi yıldır görevde olan araç sayesinde birçok bilinmeyene ışık tutuldu” diyor.
 |
 |
| Kuzey yarıkürede nokta kadar küçük başlayan fırtınanın etkisinin renklendirilmiş görüntüsü. (NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute) | Cassini’nin izlediği fırtına Satürn’de şimdiye kadar görülmüş en uzun süren bir fırtına. (NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute) |
