ESO’ nun Çok Büyük Teleskopu’ndan elde edilen bu yeni görüntü 35 milyon ışık yılı uzakta Aslan takımyıldızında yer alan NGC 3521 sarmal gökadasını gösteriyor. Yaklaşık 50 000 ışık yılı genişliği olan bu görkemli gökcisminin, zengin ayrıntılara sahip sarmal yapıyla çevrilmiş, parlak ve yoğun bir çekirdeği bulunuyor.
NGC 3521 isimli bu parlak gökadayı diğerlerinden ayıran en belirgin özellikleri, noktalar halindeki yıldız oluşum bölgeleri ve serpiştirilmiş toz damarları şeklinde uzun sarmal kolları olmasıdır. Kolların oldukça düzensiz ve yamalı gibi oluşu NGC 3521 gökadasını örnek bir püskülsel sarmal gökada yapıyor. Bu tür gökadaların Charles Messier tarafından keşfedilen ünlü Whirlpool ve M 51 gökadaları gibi görkemli bir tasarım olan geniş ve kabarık sarmal kolları vardır.
NGC 3521, Messier’ in bir dizi parlak, görece yakın, puslu ve kuyruklu yıldız benzeri gökcisimlerini 1700 yılında katalog haline getirirken kullandığı küçük teleskopla bile kolayca görülebilen bir gökadadır. Gariptir ki, Fransız gökbilimci Aslan takımyıldızında bulunan benzer parlaklıktaki diğer gökadaları tespit etmiş olsa da, bu püskülsel sarmalı gözden kaçırmış görünüyor.
Messier 1784 yılında katalogunun son sürümünü yayımladığı sırada diğer bir ünlü gökbilimci olan William Herschel, kuzey gökyüzünü detaylı araştırmaları esnasında NGC 3521‘ i keşfetti. Gözlem notlarına göre Herschel, 47 cm açıklığa sahip teleskopu sayesinde “bulutsuyla çevrili parlak bir merkez” gördü.
Bu yeni VLT (Çok Büyük Teleskop) görüntüsünde, Herschel’ in “bulutsusunun“ yerini, renkli ve henüz güçlükle tanımlanabilen sarmal kollar aldı. Genç, sıcak mavi yıldızlar çekirdekten uzak kollara nüfuz ederken, yaşlı yıldızlar merkezdeki kırmızımsı alanlara hakimlerdir.
ESO‘ nun Gizli Hazineleri 2010 yarışmasına katılan Oleg Maliy[1], bu heyecanlandırıcı görüntüyü oluşturabilmek için Şili‘ deki Paranal Gözlemevi‘ nde bulunan ESO‘ nun VLT’sine bağlı FORS1 isimli aygıtından elde edilen veriyi kullandı. Bu görüntü, mavi ışık (mavi renkli), sarı/yeşil ışık (yeşil renkli) ve yakın kızılötesi ışık (kırmızı renkli) olmak üzere üç farklı filtre yoluyla alınan pozların birleştirilmesi yoluyla elde edilmiştir. Toplam pozlama süresi her filtre için 300 saniyedir. Oleg’ in NGC 3521 görüntüsü yarışmada yüzden fazla katılımcı arasından en yüksek puanı almıştır.
Notlar
[1] ESO‘ nun Gizli Hazineleri 2010 yarışması, ESO’ nun çok geniş gökbilim arşivinden iyi gizlenmiş hazinelerin araştırılarak ortaya çıkarılması umuduyla amatör gökbilimcilere verilen bir fırsattır. Gizli Hazineler hakkında daha fazla bilgi içinhttp://www.eso.org/public/outreach/hiddentreasures/ sitesini ziyaret ediniz.
ESO-Türkçe (Çeviri: Senem Erden Çabuk-Ankara Üniversitesi – Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü – ESON Türkiye Ekibi)
