NASA’nın Galileo uzay aracından alınan veriler ışığında Jüpiter’in Io uydusunda yüzeyin altında magmadan oluşan sıvı okyanus olduğu belirlendi.
Veri Güneş Sisteminin bilinen en volkanik nesnesi olan Io’da magma tabakasının varlığını doğrudan gözlemle onaylanmasını sağladı. Çalışma Santa Cruz’daki Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles’daki Kaliforniya Üniversitesi (UCLA) ve Ann Arbor’daki Michigan Üniversitesi’nde görevli araştırmacılarla gerçekleşti.
UCLA’dan Galileo manyetometre ekibi üyesi Krishan Khurana: “Galileo’nun manyetik alan verileriyle sonunda Io’daki magmanın nereden geldiğini anladık” diyor.
Io’daki volkanlar Dünya’daki volkanlara göre her yıl 100 kat daha fazla lav püskürtür. Dünya’daki volkan yoğunluğu Pasifik Okyanusu çevresinde “Ring of Fire” gibi daha bölgesel noktalarda yer alırken Io’nun volkanları yüzeyin her noktasına yayılmış durumda. Io’nun kabuğunun 30-50 km altında bir magma okyanusu olduğu sonucu çıkarıldı.
NASA’nın Jet İticileri Laboratuarı’ndan Torrence Johnson: “Bu bilgi milyarlarca yıl önce Dünya ve uydumuz Ay’ın da benzeri magma okyanusuna sahip olabileceğini ancak zamanla bunun soğumuş olabileceğini akla getirir. Io’daki volkanik hareketlilik, volkanlar hakkında ve erken zamanda Dünya ve Ay üzerinde gerçekleşen volkanik hareketler ile ilgili bilgilenmemizi sağlar” diyor.
NASA’nın Gezgin (Voyager) uzay aracı 1979 yılında Güneş Sistemi içinde Dünya’dan başka bir cisimde aktif volkan olduğunu keşfetmişti. Io’daki volkanik hareketliliğin nedeni ise Güneş Sistemi’ndeki en büyük gezegen olan Jüpiter’in kütle çekim etkisi. Jüpiter’in çekimi nedeniyle Io’da oluşan germe-çekme kuvvetleri yüzeyin altındaki lavın serbest kalmasına neden oluyor.
1989 yılında fırlatılan Galileo 1995 yılında Jüpiter yörüngesine girdi. Galileo Io’nun manyetik alan verilerini ise Ekim 1999 ile Şubat 2000 arasında gerçekleşen yakın uçuşlarla elde etti. Başarılı bir görev sürdüren Galileo 2003 yılında Jüpiter’in atmosferi ile ayrıntılara ulaşabilmek için dev gezegenin içine yollandı
Michigan Üniversitesi’nden Xianzhe Jia: “Galileo’nun bu son görevi Io’ya ulaşan yüklü parçacıklar ve Jüpiter’in manyetik alanı arasındaki etkileşimi anlayamadı” diyor.
Io yüzeyinin 30 ile 50 km altındaki magma okyanusunun sıcaklığı ise 1200 C derece dolayında.
