Uluslararası bir gökbilim ekibi 55 Cancri Sistemi’ndeki Dünya benzeri gezegeni gözleyerek ayrıntılı bir çalışma yaptılar. Çalışma Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT), Columbia British Üniversitesi (UBC), Harvard‑Smithsonian Astrofizik Merkezi ve Santa Cruz’daki Kaliforniya Üniversitesi (UCSC)’nde görevli bilim insanlarınca gerçekleştirildi. 55 Cancri e gezegeni Dünya çapından % 60 ve Dünya’nın yoğunluğundan 2 kat daha fazla olmasına karşılık Dünya’dan 8 kat daha büyüktür.
Araştırma da Kanada’nın MOST (Yıldızların mikro değişkenlik salınımları- Microvariability & Oscillations of STars) uzay teleskopu kullanıldı. MOST Kanada Uzay Ajansı’na bağlı bir teleskoptur.
Gezegen, Dünya’dan yaklaşık 40 ışık yılı uzaklıktaki 55 Cancri A yıldızının çevresinde 18 saatten biraz fazla sürede dolanır. UBC’de görevli gökbilimci Jaymie Matthews: “Gezegenin takvimini oluşturmak için kolundaki saat yeterli olacaktır” diyor.
Gezegenin sıcaklığı ise en az 2700 derece. MIT’den Josh Winn: “Cehennem sıcaklığına sahip gezegenin yüksek çekimgücü bir atmosferi olmasını sağlayabilir. Ancak tam da sıcaklık nedeniyle ötebiyologların* yaşam arayacağı yerlerden değil” diyor.
Tüm bunlara karşılık 55 Cancri e, ötegezegen araştırmacılarının izlemek istedikleri bir gezegendir. “Yıldızın parlaklığı birçok hassas ölçümlerin yapılmasına ve gezegenin şekli, gelişimi üzerine olan kuramları da test etmemize olanak sağlayan mükemmel bir laboratuardır” diyor Winn.
Bir teleskopla gezegeni görmek mümkün olmamasına karşılık 55 Cancri A yıldızı önümüzdeki iki ay boyunca açık ve yeterince karanlık bir gecede çıplak gözle bile rahatlıkla izlenebilir.
Matthews: “Güneş Sistemi içinde ya da dışında bulunan en yoğun ve karasal gezegendir. Böyle bir gezegende ağırlık Dünya’ya göre 3 kat fazla olacak, Güneş 60 kat daha büyük görünecek ve gökyüzünü şimdikinden 3600 kat daha aydınlık yapacaktır” diyor.
55 Cancri A’nın ilk gezegeni 1997 yılında Kaliforniyalı bir ekip tarafından keşfedilen 55 Cancri b’dir. İzleyen beş yıl içinde de c ve d gezegenleri yine aynı ekip tarafından bulundu. 2004’de e ve 2008’de de f gezegeni bulunarak sistemdeki gezegen sayısı altıya yükseldi.
Beş gezegende yıldızın gezegenlerin kütle çekimleri nedeniyle yalpalanmasını izleyen yöntem olan Doppler yöntemiyle keşfedildi. (Ötegezegen keşif yöntemleri için Ötegezegen Rehberi’ni inceleyebilirsiniz.)
Geçen yıl Harvard’da Gökbilim doktora öğrencisi Rebekah Dawson ve UCSC’den Daniel Fabrycky 55 Cancri e’nin yıldızın çevresinde sanılandan daha kısa süreyle dolanması gerektiğini öne sürdüler.
MIT’den Winn, Smithsonian’daki gökbilimci Matt Holman ve Matthews problemin çözümü için gezegenin yıldızının önünden geçerken gerçekleşen parlaklık değişimini MOST ile hassas bir şekilde ölçtüler.
Araştırma ekibi geçiş yöntemine göre yaptıkları ölçmeye göre gezegenin yörünge döneminin Dawson ve Fabrycky tahmin ettiği gibi sanılandan daha az, 17 saat 41 dakika olduğunu buldular**. Gezegenin çapı Dünya’nın çapına göre % 60 daha büyük ve 21000 km olduğunu ve geçiş sırasında yıldızın parlaklığının 1/50 oranında azaldığını belirlediler.
“Çıplak gözle görülebilen bir yıldıza ait gezegenin özelliklerini böylesine ayrıntılı olarak bulmak harika bir şey” diyor Winn.
The University of British Columbia
*ötebiyolog: İngilizcesi “exobiologist” olan terim, ötegezegenlerde yaşam türü arayan biyologlar için kullanılıyor. Bu nedenle bu terimin Türkçe karşılığı olarak ötebiyolog kullandım.
**Önceden belirlenen süre 2,8 gündü.
