| Süper dev halka ve halkanın başındaki Phoebe ile ortasındaki Iapetus uydusu. Uydu görüntüleri Cassini tarafından alınmıştır. (NASA / JPL-Caltech) |
NASA’nın Spitzer Uzay Teleskobu Satürn çevresinde dev bir halka olduğunu ortaya çıkardı. Yeni halka Satürn sistemi yörüngesine göre 27 derecelik eğime sahip. Halkanın iç kısmı gezegenden 6 milyon km ve dış kısmı 12 milyon km uzaklıkta. Satürn’ün en uzaktaki uydusu Phoebe bu halkadaki maddeyle oluşmuş olabileceği tartışılıyor.
| Dev halka ve halkaya göre nokta kadar görünen “dev” Satürn gezegeni. Bu temsili resimde gösterilen halka normal teleskoplarla güneş ışığını yeterince yansıtmadığı için görülemiyor. Fotoğrafın merkezine yakın yerdeki Satürn görüntüsü ise Hawai’deki Keck Teleskobundan alınmış. (NASA / JPL-Caltech / Keck) |
Satürn’ün yeni oldukça kalın halkasının dikey yüksekliği gezegenin çapının 20 katı büyüklüğünde ve toplamı 1 milyar Dünya kadar olan ince ve hassas toz ve buz dizilerinden oluşmuş. Süper boyutlu halka eğer görünür ışıkta görüntü veren teleskoplarla Dünya’dan görülebilseydi Satürn çevresinde iki dolunay büyüklüğünde bir yapı olarak görülebilecekti.
Spitzer 2003 yılında Dünya’dan 107 milyon km uzaklıktaki Güneş çevresinde dolanacağı yörüngesine oturtulmuştu. Teleskop kızılötesi gözlemleri yapabilmesi için mutlak sıfır sıcaklığında yani 0 K (-273 C) derece sıcaklığında tutulması gerekiyor. Ancak bu sayede çok önemli ayrıntılar elde edilebiliyor.
Yapılan keşif Satürn uyduları hakkındaki bilmecelere yanıt verebilecek kadar önemli. Halka Phoebe uydusundan başlıyor ve Iapetus uydusunu tam ortasında barındırıyor.
| Dev halka ve Satürn’ün büyüklüklerinin karşılaştığı bu resimde, halkanın çapı 300 Satürn kadardır. Halkanın içinde simgeleştirilmiş nokta dev Satürn’dür. Resmin sol üst kısmındaki gerçek Satürn görüntüsü Hubble Teleskobundan alınmıştır. (NASA / JPL-Caltech / Üniv. of Virginia Virginia) |
Satürn çevresinde dolanan Cassini Uzay aracına adını veren Giovanni Cassini 1673’de Iapetus’u keşfetmişti. Tenis topuna benzeyen yapısıyla Iapetus, süper boyutlu halkanın içinde yeralıyor. Keşfedilen halka ve bu halkadaki Iapetus, Satürn çevresindeki bilinen uydulara göre ters yönde dönüyor. Gökbilimciler bu iki uydunun süper boyutlu halka ile gezegen arasında bir bağlantı oluşturduğunu düşünüyorlar.
Kaynak: Spitzer
