Geçtiğimiz yıl Anka Kuşu (Phoenix) ile NASA Mars’ın yüzeyinin altında buz olduğunu ortaya çıkarmıştı. (Bununla ilgili detayları Mars sayfasında bulabilirsiniz.) Şimdi de Mars’a çarpan meteorlar ile yüzey altındaki buzun ortaya çıktığını gösteren bir haberimiz var.
NASA, Mars yörünge dolanan Keşif Aracının (Mars Reconnaissance Orbiter) gezegenin orta enlemlerinde bir kraterdeki donmuş suyun iki ayrı tarihte aldığı görüntülerini yayınladı. Krater bir göktaşının gezegene çarpmasıyla oluşmuş ve yüzeyin altındaki buzu ortaya çıkarmıştır.
Gökbilimciler yörüngede dolanan araca bağlı aygıtları uzaktan kontrol ediyor. Bölgede bulunan yaklaşık yarım metrelik bir meteorun açtığı 2,5 metrelik çukurda parlak bir buz görüntüsüne rastlanmıştı. Buradaki parlaklık buzun buharlaşarak atmosfere karışması nedeniyle bir süre sonra kayboluyor.
Keşifler gezegenin kuzey kutbu ile ekvatorunun ortasındaki bölgede yapıldı. Bulunan su-buzu Mars’ın geçmişte ılıman bir iklime sahip olabileceğini gösteriyor.
Yörünge aracındaki HIRISE kamerası gezegenin yüzeyindeki her ayrıntıyı inceleyebilecek ölçüde bir teknolojiye sahiptir. Aynı bölgelerin farklı zamanlarda alınmış görüntüleri de birbiriyle karşılaştırılarak o bölgede herhangi bir değişiklik olup olmadığı da sınanabiliyor.
10 Ağustos 2008 tarihinde kameradan alınan görüntü ile aynı bölgenin 67 gün önce alınmış görüntüsü karşılaştırıldı. Bölgede birçok krater göze çarpıyordu. 12 Eylül 2008’de bölgenin görüntrüsü aracın yüksek çözünürlüklü kamerasıyla tekrar alınarak bölgedeki küçük kraterlerin varlığı doğrulandı.
Kraterlerde farklı bir yapı olduğu görüldü. Renklendirme yöntemleriyle kraterlerde parlayan bir yapının olduğu bulundu. Parlak yapının ne olduğu önce anlaşılamadı. 18 Eylül 2008’de araç normalde sekiz ay önce varolmayan bir krater buldu. Bu kraterde de parlak bir yapı vardı. Parlak yapıların su olabileceği düşünüldü ama bunu onaylayacak daha detaylı bir çalışma yapılmalıydı.
Daha önce 1976’da Viking-2 aracının gezegene indirdiği bir deneysel aracın da gezegende krater oluşturup su-buzunu ortaya çıkarmış olma olasılığı da akla geldi. Eğer bu araç gezegenin yüzeyinde 10 cm’den daha büyük bir oyuk oluşturabilmişse tabi.
18 Ekim 2008 ile 14 Ocak 2009 tarihlkerinde alınmış bir kraterde ait görüntüde parlak yapının su-buzu olduğu doğrulandı. Ekim ayında alınan görüntüde parlak kısım oldukça belirgin şekilde dururken Ocak ayında alınan görüntüde bu parlaklığın çok azaldığı görülüyor. Bunun tek sebebi, su-buzunun buharlaşarak atmosfere karışmasıdır.
Kaynak: NASA-JPL
