NASA’nın 20 yıl önce başlattığı ve şu anda en fazla tanınan, en uzun yaşayan ve en çok veri yollayan aracı Hubble Uzay Teleskopu 20 yaşına girdi. Araç 24 Nisan 1990’da STS-31 uzay mekiğiyle uzaydaki yörüngesine gönderilmişti. Araç insanoğlunun uzaya yolladığı en önemli araç haline geldi. Hubble’ın benzeri olmayan yetenekleri onu insanın yapabildiği en kapsamlı, en teknolojik araç haline getirmekle birlikte tüm insanlar tarafından da sevildi. –Öyle ki ülkemizde bile Hubble’ın görev süresi bitince düşürülmesin, uzaydan güvenle indirilsin tartışmaları başladı- Hubble’ın keşifleriyle gezegen biliminden kozmolojiye kadar neredeyse tüm gökbilim alanlarında bir devrim gerçekleştirdi. Hubble’ın çektiği fotoğraflar artık tüm dünyada çeşitli amaçlarla yaygın olarak kullanılıyor.
Hubble göreve başladığında aynalarından birinde bozukluk olduğu ortaya çıkmıştı. Bu terslik bilim insanlarını yıldırmadı ve birkaç kez gerçekleştirilen ziyaretlerle bu bozukluk giderilmişti. Hubble’ın çektiği fotoğraflar hala hem gökbilimcileri hem de tüm insanları büyülemeye devam ediyor.
Hubble’ın 20. yılını NASA, ESA ve Uzay Teleskopu Bilim Enstitüsü (STScI) olarak ayrı birimler halinde kutluyoruz. Bu nedenle de çeşitli etkinlikler düzenleniyor. (Bunlardan biri ESA’nın açtığı Hubble Popüler Kültür yarışması) Böylece gökbilim meraklılarına gökbilimin zevklerini bir kez daha yaşatmayı planlıyoruz.
NASA, Hubble’ın arşivlerinden, 1995 tarihli bir fotoğrafı yenileyerek yayınladı. Fotoğraf Karina Bulutsusu’nun bir bölümünü tüm güzelliğiyle gözler önüne seriyor. Bulutsu yeni yıldız oluşum bölgelerinden biri. Görüntüdeki gaz bulutu 3 ışık yılı uzunluğundaki uzunca soğuk hidrojen içerikli gaz sütununu yakalıyor. Sütun hem de içeriden hissettiği bir basınçla ileri itiliyor. Bu itmenin nedeni ise yeni oluşan yıldızlar.
Dünya çapında kurunla Hubble hayran grupları ile teleskobun çektiği görüntüler paylaşılıyor ve hızla tüm dünyaya yayılıyor. Gerek e-postalarla, gerek facebook mesajlarıyla, cep telefonlarıyla ve gerekse de Twitter ile Hubble görüntüleri paylaşılmaya devam ediyor. Ya da Hubble’ın sitesi, http://www.hubblesite.org ziyaret ediliyor. Hubble’a bırakılan mesajlar için özel bir sayfa oluşturuldu. Bu mesajlar ileride Hubble’ın insanlar üzerinde neden bu kadar özel yere sahip olduğunun anlaşılmasında kullanılabilir.
Hubble gözlemleri aynı zamanda gökbilimcilerin evlerinde de çalışmalarına destek sağlamıştır. Öyle ki STScI çalışanları Gökada Bahçesi (http://hubble.galaxyzoo.org) adındaki bir internet adresiyle yeni bir çalışma başlatmış ve amatör gökbilimcilere gökadaların sarmal, eliptik ve düzensiz şekilleri burada verilerek bilgi edinmeleri amaçlanmıştır. Bu çalışma ile gökadaların kategorileri ile birbirleriyle ilişkileri anlaşılmaya çalışılacak ve gökada oluşumları hakkında yeni bilgiler edinilebilecektir.
Öğrenciler için de yeni bir sayfa açıldı: http://amazing-space.stsci.edu/hubble_20/ Ayrıca Hubble 3D ile de 3 boyutlu Hubble Teleskopu’nun hayatı, buluşları ve yapısı eğlenceli bir benzetim olarak sunulmuştur. Burada ayrıca Kartal Bulutsusu ve Satürn gibi nesnelerin farklı görüntüleri bilgisayarlara indirilebilir formatta verilmiştir.
Hubble bugüne kadar 30 000 farklı nesneyi gözledi ve 1.5 milyondan fazla görüntüyü dünyaya iletti. Geçtiğimiz yıl Mayıs ayında gerçekleştirilen bir operasyonla Hubble eskisine göre 100 kat daha güçlü hale getirildi. Hubble’ın bilimsel önemi bir yana, evlere ve okullara milyonlarca kozmik harikalar sunmuştur. Gökbilim meraklıları 20. yılında da Hubble’ın keşiflerine ortak olmayı sürdürüyor.
Kaynak: Hubble
