Dünya’daki yaşam için çok kıymetli bir madde olan su, ötegezegenlerdeki yaşam olasılığı açısından çok önemlidir. Dünya’daki suyun geldiği kaynağı belirlemek yaşamın ortaya çıkış basamaklarını anlama yolundaki önemli bir anahtardır. Carnegie Enstitüsü’nden Conel Alexander ve ekibi Güneş Sistemi’ndeki suyun kaynağının büyük bir olasılıkla yıldızlararası uzaydaki buz parçaları olduğunu gösterdi.
Su, Güneş Sistemi içerisinde farklı hallerde bulunuyor. Dünya’da katı, sıvı, gaz halinde gördüğümüz suyu, kuyrukluyıldızlarda, Mars yüzeyinin altında, büyük gezegenlerin uydularında ve hatta Ay’da bile buz şeklinde görebiliyoruz.
Kuyrukluyıldız ve asteroitlerin Güneş Sistemi’nin erken döneminde oluşmuş, değişmemiş cisimler olması gökbilimcilerin özel ilgisine neden olmaktadır. Bu cisimlerin üzerindeki buzun nasıl oluştuğu henüz yanıtlanmış değil.
Güneş ve gezegenlerin doğumu onları çeviren bir bulutsunun sonucuydu. Ancak bulutsudaki suyun sistem oluşurken yok olup olmadığı, yok olduysa Güneş oluştuktan sonra ne tür kimyasal tepkimelerle yeniden oluştuğu net değildir.
“Bu neden önemlidir? Erken Güneş Sistemi’ndeki buz eğer yıldızlararası uzaydan geldiyse o zaman içerdikleri prebiyotik organik maddeler nedeniyle daha birçok ata disklerde de bulunmuş olmalıdır” diyor Alexander. “Yok eğer Güneş’in doğumunun ardından yerel bir kimyasal işlem sonrası oluştuysa o zaman benzeri süreçler başka gezegenlerde de gerçekleşmiş olabilir.”
Michigan Üniversitesi’nden L. Ilsedore Cleeves başkanlığındaki çalışmada Güneş Sistemi’ndeki buzların tarihi hidrojen ve ağır izotopu döteryum ele alınarak incelendi. İzotop, aynı elementin proton sayısı aynı nötron sayısı farklı olan atomlarına verilen genel addır. Kimyasal tepkimeler sırasında izotop atomlar küçük farklılıklar gösterir. Bunun sonucu olarak su molekülleri içindeki döteryum oranı oluşum koşullarını söyleyebilir.
Örneğin çok düşük sıcaklıklardaki yıldızlararası ortamda yer alan su-buzu yüksek döteryum oranına sahiptir. Şimdiye kadar Güneş’in doğumu sırasında ne tür bir kimyasal işlemin gerçekleştiği ve bunun sonucunda döteryum zengini suyun oluştuğu bilinmiyordu.
Ekip, süreci benzetim modeliyle ele alarak milyon yıllık süre içinde döteryumca zengin buzun oluşumunu araştırdı. Burada örnek olarak göktaşlarında da bulunan ve Dünya’ya bu cisimlerce ulaştığı düşünülen döteryum zengini suyu görmeye çalıştılar. Ancak Güneş Sistemi’nin doğumuyla oluştuğunu söyleyen kurama ait benzetim başarılı olamadı.
“Bulgularımız Güneş Sistemi’ndeki organik moleküllerce zengin suyun önemli bir kısmının yıldızlararası ortamdaki buzdan geldiğini ve muhtemelen başka genç gezegen sistemlerinde de olabileceğini gösteriyor” diyor Alexander.
