Uluslararası destekle kurulumu tamamlanan T2K (Tokai-Kamioka), Japonya’da yerin 1 km altında toplam 295 km uzunluğundaki tünelinde yapılan deneyde ilk nötrino yakalandı. Böylece kurulan laboratuarın sağlıklı çalıştığı onaylanmış oldu. Çalışmayla, evrendeki madde miktarının antimadde miktarından neden daha fazla olduğu gibi kozmolojinin yanıtsız sorularına yanıt aranacak.
T2K, Japonya’da büyük bölümü İngiltere’deki Bilim ve Teknoloji Hizmet Konseyi (STFC) tarafından sağlanan maddi destekle nötrinonun tüm özelliklerinin anlaşılması amacıyla kuruldu. T2K sözcüsü Takashi Kobayashi’ye göre nötrinolar yakalanması ve incelenmesi zor olan parçacıklardır. “Genelde 3 türleri vardır:Elektron nötrinosu, muon nötrinosu ve tau nötrinosu. Değişime uğramadan kalmayı başarabilen bu parçacıkları inceleyebilmek için 10 yıldır bu laboratuarı kurmaya çalışıyorduk” diyor.
T2K’nın yeni oluşturulan J-PARC bölümü Tokyo’nun kuzeyindeki Tokai Kasabası’nda uzakta oluşan ve gözlenemeyen nötrino salınımlarından, bu salınımın küçük bir kısmı olan muon nötrinolarını bulmaya çalışacak. Tünel buradan Kamiokande’ye kadar uzanıyor.
STYFC’nin Rutherford Appleton Laboratuarı ve Londra’daki Kraliyet Akademisi’nden Dave Wark; “Birçok fizikçinin inandığı salınımın, nötrüno ve anti nötrinoların salınımını, görme olasılığı olabilir. Böylece fiziğin bir bilinmeyeneni hem de önemli bir bilinmeyenine ışık tutulacak: Evrendeki madde sayısı antimaddeden neden daha fazladır? Bu ilk nötrino ile avımıza başlamış olduk.”
Maddeyle çok küçük etkileşime giren nötrinolar dünyayı bir uçtan bir uca rahatlıkla katedebilir. İşte fizikçiler nötrinoların bu çok zayıf olan etkileşiminden yararlanıp tahminlerini bu doğrultuda gerçekleştirmek istiyorlar.
“Nötrinolardaki ilk değişim güneşten kaynaklanır. Güneşteki termonükleer tepkimelerden dolayı oluşan şok dalgaları bu parçacıkları da etkiler” diyor Wark.
Süper Kamiokande nötrinonun farklı türlerinin değişimini göstermekle kalmayıp başka bir şeyi daha buldu.
12 Ülkeden (Japonya, Güney Kore, Kanada, Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Fransa, İspanya, İtalya, İsviçre, Almanya, Polonya, ve Rusya) toplam 508 fizikçinin katkısıyla deney yürütülüyor. İngiltere deneyin finans kısmını üzerine almış görünüyor.
Deney birkaç ay önce başlatılacaktı. Ancak çeşitli sorunlar nedeniyle ertelenmiş. Deney sonuçları ise en erken birkaç yıl içinde ortaya çıkacak.
Kaynak:
