Bu yeni Hubble görüntüsü arka alandaki Abell 3627 gökada kümesinin merkezine hareket etmekte olan ESO 137-001 sarmal gökadasını gösteriyor. Bu kümenin kozmik bir şiddet uyguladığının ipuçları, gökadanın uzaya parlak mavi çizgiler şeklinde sarmal olarak adeta bağırsaklarının dökülmesidir.
ESO 137-001 güney takımyıldızlarından Güney Üçgeni’nde bulunan güzel, narin ancak önemli bir sırrı olan sarmal gökadadır.
Çarpıcı ayrıntılarla kaplı gökadadan dışarı sarkan yoğun mavi çizgiler morötesi ışık altında parlıyor.
Bu çizgilerde aslında gökadanın uzaydaki hareketi sırasında, uzaktaki gökadaların kütle çekimleriyle etkileyip yırttığı incecik gaz derelerindeki sıcak genç yıldızlar bulunmaktadır. Gökadaya uygulanan şiddet ram sıyırma basıncı adı verilen bir sıvı içinde hareket eden cisme uygulanan sürüklenme kuvvetidir [1].. Burada sözkonusu olan sıvı ise gökada kümesinin merkezindeki kızgın gazdır.
Isıtılmış gaza uygulanan kuvvetin bir sonucu ise toz ve gaz diskin dökülür gibi göründüğü diğer görüntüdür. Kümenin sürüklediği ESO 137-001 gökadasının bu şekilde eğilmesi için yeterince büyük bir kütle çekimi kuvvetinin etkisinde olması gerekir ki bu kahverengi çizgilerle görülen tozun sıyrılması ile de farkedilebilir.
Ram sıyırma basıncı, gökbilimcilerin gökadaların evrim sürecini anlamalarına yardımcı olur. Örneğin yeni yıldızları oluşturan soğuk gazın çok az miktarı böylesi çekim etkisinde kalmış aciz gökadayı etkiler.
Cetvel Kümesi’nde (Norma Cluster) bulunan ESO 137-001, Samanyolu’ndan 200 milyon ışık yılı uzaklıktaki Büyük Çekim Alanına doğru hareket etmektedir. Gökadamız da yerel grubumuzla birlikte yavaş yavaş bu gizemli çekim alanına doğru hareket etmektedir. Hubble’ın elde ettiği görüntülerde ESO 137-001’in komşusu ESO 137-002’nin dışa doğru uzanan uzun bir kuyruğa sahip olduğu da görülmüştü.
Kozmik standartlara göre yakın diyebileceğimiz uzaklıkta yer alan Cetvel Kümesi’ni yine de görmek için uğraş vermek gerekiyor. Buna neden ise kümenin Dünya’dan bakıldığında Samanyolu’nun düzlemine doğru kalın bir sis örtüsü olmasıdır. Ancak Hubble bu zorluğu Geniş Alan Kamerası 3 (WFC3) ile aşmaktadır.
Hubble’ın ilettiği çoğu görüntüde olduğu gibi bu da sadece güzel bir fotoğraf değil. Aynı zamanda bir gökada kümesinin merkezindeki çetin karmaşayı ve ESO 137-001 gibi gökadaların bundan nasıl etkilendiğini anlatır.
Notlar
[1] Bu etkiyi, bir otoyolda hızla seyreden arabanın penceresinden dışarı sarkmak ya da yüzme havuzu içinde yürümek şeklinde hayal edebilirsiniz.
